De Drievoudige Beweging – Nancy Fraser, professor aan The New School for Social Research, heeft in haar werk een kritische blik geworpen op de huidige crises binnen het kapitalistische systeem. Tijdens een conferentie aan de Universiteit van Warwick besprak ze hoe Karl Polanyi’s concept van de “dubbele beweging”, geïntroduceerd in The Great Transformation (1944), ons helpt de spanningen tussen marktwerking en sociale bescherming te begrijpen. Echter, Fraser betoogt dat dit model onvoldoende is om de complexiteit van hedendaagse sociale strijd te verklaren en introduceert daarom het idee van een “drievoudige beweging” .
Hedendaagse Crises en de Beperkingen van de Dubbele Beweging
De wereld wordt geconfronteerd met een reeks crises: klimaatverandering, groeiende economische ongelijkheid, afbrokkelende democratische instituties en een wereldwijde zorgcrisis. Volgens Fraser zijn deze crises niet louter economische of ecologische problemen, maar manifestaties van diepgewortelde tegenstrijdigheden binnen het kapitalistische systeem . Hoewel Polanyi’s dubbele beweging de dynamiek tussen marktuitbreiding en sociale bescherming belicht, negeert het de rol van emancipatoire bewegingen die streven naar bevrijding van onderdrukking.
De Drievoudige Beweging: Markt, Bescherming en Emancipatie
Fraser stelt dat naast marktwerking en sociale bescherming, emancipatie een derde kracht is die de sociale strijd vormgeeft. Deze emancipatoire bewegingen, zoals feminisme, anti-racisme en dekolonisatie, streven naar bevrijding van onderdrukking die zowel uit marktmechanismen als uit sociale beschermingsstructuren voortkomt .
Nieuwe inzichten, kritische verhalen
Op vrheid.nl schrijven we over vrijheid, gelijkheid, klimaat en LHBTQ+ rechten. Altijd scherp, altijd onafhankelijk. Blijf ons volgen en mis niets!
- Marktwerking: De neoliberale drang naar deregulering en privatisering heeft geleid tot economische groei, maar ook tot sociale en ecologische schade.
- Sociale Bescherming: Mechanismen zoals sociale zekerheid en arbeidsrechten bieden tegenwicht aan de markt, maar kunnen ook bestaande hiërarchieën en uitsluitingen in stand houden.
- Emancipatie: Bewegingen die streven naar gelijkheid en rechtvaardigheid, maar die soms onbedoeld de marktlogica versterken, bijvoorbeeld wanneer feministische eisen leiden tot flexibilisering van arbeid zonder adequate bescherming.
Fraser benadrukt dat deze drie krachten niet los van elkaar opereren, maar in een complexe wisselwerking staan. Emancipatoire bewegingen kunnen zowel de markt als sociale beschermingsstructuren uitdagen, maar ook onbedoeld bijdragen aan marktuitbreiding als ze geen alternatieve vormen van solidariteit ontwikkelen.
Implicaties voor een Rechtvaardige Toekomst
Om de huidige crises het hoofd te bieden, pleit Fraser voor een heroverweging van hoe we economie, samenleving en emancipatie organiseren. Ze stelt dat een rechtvaardige samenleving alleen mogelijk is als we marktwerking beperken, sociale bescherming hervormen en emancipatoire idealen integreren in onze economische structuren . Dit vereist een politiek project dat de spanningen tussen deze drie krachten erkent en streeft naar hun harmonisatie.
Nancy Fraser’s idee van de drievoudige beweging biedt daarmee meer dan een theoretisch model; het helpt ons de onderlinge verwevenheid van economische, sociale en emancipatoire dynamieken te doorgronden. Door deze krachten niet los van elkaar, maar juist in hun spanningen en kruisbestuivingen te analyseren, ontstaat ruimte voor een toekomstgerichte visie op maatschappelijke verandering. Een samenleving waarin markten niet domineren, maar ten dienste staan van rechtvaardigheid en inclusie, komt zo niet alleen denkbaar, maar ook werkbaar in beeld.
Advertenties: Door op een van de advertenties te klikken, help je ons enorm—het kost jou niets, maar maakt een groot verschil voor ons!