Een Gesprek over Macht, Technologie en Geschiedenis – In dit bijzondere gesprek ontmoeten we twee scherpe geesten die ons helpen complexe verbanden te begrijpen. Thom Hartmann is een gerenommeerde Amerikaanse auteur, radiopresentator en progressieve denker, bekend van boeken zoals The Hidden History of American Oligarchy. Hij analyseert de wortels van politieke macht en sociale ongelijkheid met een glasheldere blik.
Jim Stewartson is een creatieve technoloog en activist die zich heeft gespecialiseerd in het ontleden van desinformatiecampagnes en de psychologische oorlogsvoering achter complottheorieën zoals QAnon. Met zijn nieuwsbrief MindWar biedt hij onthullende analyses van de manier waarop propaganda onze democratie ondermijnt.
Samen duiken ze in een verontrustende vraag: Is Elon Musk de erfgenaam van het nazi-droombeeld van wereldheerschappij? Een gesprek dat de lijnen trekt tussen geschiedenis, technologie en hedendaagse machtspolitiek.
Thom: Je artikel over Elon verbaasde me enorm. Het was een stukje geschiedenis waar ik niets vanaf wist. Ik wil dat je het met onze kijkers en luisteraars deelt. Laten we beginnen in 1948, met Operatie Paperclip.
Jim: Operatie Paperclip was een geheim programma dat door de Amerikaanse inlichtingendiensten werd uitgevoerd aan het einde van de Tweede Wereldoorlog en de jaren daarna. Het bracht minstens 1.600 nazi-ingenieurs, wetenschappers en andere specialisten naar de Verenigde Staten om te helpen in de Koude Oorlog. Een van die nazi’s was een man genaamd Wernher von Braun.
Von Braun is bekend als de uitvinder van de V-2-raket, ook wel de ‘wraakraket’ genoemd, die Londen en Antwerpen terroriseerde aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Deze man, die de V-2-raket creëerde, werd via Operatie Paperclip naar Amerika gehaald. Op een verrassende manier blijkt hij relevant voor het leven van de rijkste man ter wereld.
Thom: Precies. Dus Von Braun komt naar Amerika en terwijl hij daar is, schrijft hij een boek genaamd Mars Project. Het werd in 1952 in het Engels gepubliceerd. Kun je ons vertellen over deze sciencefictionroman?
Jim: Het is een sciencefictionroman, maar ook een technische gids. Het laatste derde deel van het boek bestaat uit gedetailleerde technische tekeningen en beschrijvingen – echte raketwetenschap. Von Braun was niet alleen een nazi, maar ook een briljant raketwetenschapper. In het boek is er een figuur op aarde die aandringt op het multiplanetaire bestaan van de mensheid, een thema dat Elon Musk vaak benadrukt.
Thom: Dat is fascinerend.
Jim: In de roman gaat de mensheid naar Mars en ontdekt dat er al een kolonie is. De leider van die kolonie wordt ‘de Elon’ genoemd.
Thom: Wacht even, in de roman?
Jim: Ja, in de roman. De leider van de Marskolonie heet ‘de Elon’. Toen ik dit verhaal voor het eerst hoorde, dacht ik dat het misschien verzonnen was. Maar toen hoorde ik Errol Musk, Elons vader, openlijk zeggen dat hij als kind in apartheid-Zuid-Afrika een grote fan was van Wernher von Braun en sciencefictionboeken las. Hij bevestigde dat Elon vernoemd is naar ‘de Elon’.
Thom: Dus Elon Musk is vernoemd naar de heerser van Mars in een roman geschreven door een nazi-raketwetenschapper?
Jim: Ja. En wat het nog vreemder maakt, is dat de kolonie in de roman ondergrondse tunnels bewoont omdat het oppervlak van Mars te vijandig is.
Thom: Dat is bizar. Het doet denken aan Elons bedrijf, The Boring Company, dat tunnels graaft.
Jim: Precies. Er is ook een parallel met Elons Hyperloop-project, een hogesnelheidstransportsysteem in tunnels. In de roman gebruikt de ondergrondse samenleving van Mars ook tunnels omdat het onmogelijk is om aan de oppervlakte te leven.
Thom: Wat kun je nog meer vertellen over de Mars-samenleving in het boek?
Jim: De samenleving op Mars is een technocratie. De Elon is een dictator, maar wordt omringd door technocraten – ingenieurs en wetenschappers – omdat alleen zij geschikt zouden zijn om de uitdagingen aan te pakken. Het is een soort welwillende dictatuur.
Thom: Interessant. En dan is er Elons grootvader, Joshua Haldeman, die in de jaren dertig en veertig de leider was van Technocracy Inc., een pro-Hitler-fascistische beweging.
Jim: Precies. Die verbinding is griezelig. Elon noemt zichzelf zelfs de ‘Technoking van Tesla’ in SEC-documenten, wat laat zien hoe hij zichzelf ziet – als een welwillende dictator.
Thom: Dat sluit aan bij de filosofie van effectief altruïsme, waar veel miljardairs, waaronder Musk, voor pleiten. Ze geloven dat zij de moeilijke beslissingen moeten nemen voor de samenleving, zelfs als mensen daardoor schade ondervinden.
Jim: Dat vat zijn wereldbeeld samen. Het is gevormd door sciencefictionfantasieën van een nazi-raketwetenschapper, de lessen van zijn vader en de ideeën van zijn grootvader.
Thom: En Musk haalt ook inspiratie uit de ‘Dark Enlightenment’, een ideologie van Curtis Yarvin, die democratie afwijst ten gunste van een monarchale technocratie.
Jim: Yarvin heeft invloed gehad op mensen als JD Vance, Peter Thiel en Musk zelf. Zijn ideeën passen goed bij Musks visie op een Marskolonie en zijn wereldbeeld.
Thom: Het is opmerkelijk hoe miljardairs zoals Musk proberen geopolitiek te sturen en middelen te gebruiken om hun ruimtemissie te voeden.
Jim: Absoluut. Ze zien democratie als een obstakel en geloven dat zij het recht hebben om de toekomst te bepalen.
Thom: Jim, dit was een fascinerend gesprek. Je nieuwsbrief Mindwar is een absolute aanrader.
Lees het volledige artikel van Jim Stewartson:
Een diepgaande analyse over hoe de lessen uit het verleden vandaag opnieuw relevant zijn, en hoe elites macht en technologie gebruiken om de democratie te ondermijnen.