Een teken aan de wand – Drie vooraanstaande professoren van Yale University – historicus Timothy Snyder, zijn vrouw Marci Shore en filosoof Jason Stanley – verlaten de Verenigde Staten. Ze gaan aan de slag bij de Munk School of Global Affairs & Public Policy van de Universiteit van Toronto. Officieel om persoonlijke redenen, maar de politieke situatie in de VS speelt duidelijk mee.
Waarom?
Snyder, bekend van boeken als Bloodlands en Over tirannie, noemt zijn vertrek een “strategische herpositionering”. Stanley, expert op het gebied van fascisme, waarschuwt voor een opkomende “fascistische dictatuur” in de VS. Shore vreest zelfs voor een burgeroorlog en wil haar kinderen daar niet in meesleuren.
Wat gebeurt er in de VS?
Onder president Trump worden universiteiten en studenten hard aangepakt. Columbia University verloor $400 miljoen aan overheidsgeld na beschuldigingen van antisemitisme, zonder duidelijk bewijs. Studenten die protesteren tegen het beleid van Israël of de regering-Trump riskeren arrestatie en deportatie. Zo werd Mohsen Mahdawi, een Palestijnse student aan Columbia, gearresteerd tijdens een afspraak voor zijn naturalisatie. Zijn advocaat noemt dit een schending van de vrijheid van meningsuiting.
Dat vooraanstaande wetenschappers hun land verlaten, is geen voetnoot, maar een alarmsignaal. Als vrije geesten zich niet meer veilig voelen, is er iets fundamenteel mis. De onderdrukking van academische vrijheid in de Verenigde Staten laat zien hoe snel een samenleving kan afglijden. Wat daar gebeurt, blijft niet binnen de grenzen. Autoritaire reflexen verspreiden zich als een virus, zeker in tijden van crisis. Als we nu niet waakzaam zijn, staan we straks zelf in een rij voor een gesloten universiteitspoort.
Wat kunnen we doen?
Solidair zijn. Niet alleen in woorden, maar in daden. We moeten opstaan voor academische vrijheid en het recht op protest, overal waar die onder druk staan. In Amsterdam laten studenten momenteel zien wat moed betekent. Tegen wapenstokken, tegen repressie, tegen het gemak waarmee de macht probeert hen het zwijgen op te leggen. Zij staan pal voor rechtvaardigheid – en worden daarvoor neergeslagen. Hun strijd is onze strijd. Wie nu wegkijkt, maakt zich medeplichtig aan de normalisering van geweld tegen vrije meningsuiting. Laten we hun voorbeeld volgen: luid, vastberaden en niet bang.