Het verhaal dat schrijfster Nadia Nsayi vertelt, begint niet bij haarzelf, maar bij haar overgrootvader Arthur Clerebaut. Zoals zovele Belgische mannen in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog vertrok hij naar Congo—destijds geen ‘gewone’ kolonie, maar het voormalige privébezit van koning Leopold II. Onder diens bewind, tussen 1885 en 1908, werd Congo het toneel van een van de wreedste uitbuitingssystemen van de moderne tijd. De rubberindustrie dreef op geweld, ontmenselijking en miljoenen doden. Hoewel Congo later een officiële Belgische kolonie werd, bleef het systeem gebaseerd op dezelfde hiërarchieën en raciale logica.
In dat systeem verwekte Clerebaut een kind bij een Congolese vrouw. Hun zoon Marcel groeide op als métis, afgezonderd van zijn ouders in een internaat—het resultaat van een bewust staatsbeleid dat kinderen van gemengde afkomst onttrok aan hun familie en cultuur. Deze ‘mestiezenpolitiek’ weerspiegelde het koloniale geloof in rassenscheiding, zelfs binnen het persoonlijke domein van familiebanden.
Nsayi’s eigen jeugd—verdeeld tussen Brussel en een Vlaams pleeggezin—echoot die geschiedenis van culturele ontheemding. Haar biografische lijn is geen op zichzelf staand verhaal, maar een spiegel van een bredere koloniale realiteit waarin persoonlijke identiteit voortdurend werd gemedieerd door macht, afkomst en institutioneel racisme.
Dekolonisatie als breuk én verbinding
Wat Nsayi’s boek bijzonder maakt, is de manier waarop ze haar familieverhaal verweeft met politieke en historische analyse. Ze wijst op hoe koloniale structuren—zoals het economisch roofmodel van Leopold II, de rol van missionarissen in culturele assimilatie, en de paternalistische houding van België na 1960—nog steeds doorwerken in het heden. Die sporen zijn niet alleen zichtbaar in symbolen of straatnamen, maar ook in de structurele ongelijkheid waar mensen met Afrikaanse roots vandaag de dag mee te maken hebben.
Voor Nsayi is dekolonisatie dan ook geen kwestie van standbeelden omverhalen of excuses op papier. Ze pleit voor diepgaande maatschappelijke en politieke veranderingen. Dat betekent onder meer het erkennen van institutionele verantwoordelijkheid, het bestrijden van discriminatie op de arbeids- en woningmarkt, en het herzien van het onderwijscurriculum. Want zolang het koloniale verleden slechts gefragmenteerd of vergoelijkt wordt gepresenteerd, blijft echte gelijkheid een utopie.
Een noodzakelijk boek voor deze tijd
Dochter van de dekolonisatie is veel meer dan een autobiografisch werk. Het is een verhelderende analyse én een oproep tot actie. Nsayi richt zich tot activisten die streven naar gerechtigheid, tot leerkrachten die hun klaslokalen inclusiever willen maken, en tot beleidsmakers die de erfenis van het kolonialisme onder ogen durven zien.
Haar boek is zowel persoonlijk als politiek geladen, scherp en empathisch tegelijk. Het biedt een lens op het koloniale verleden en een kompas voor de toekomst—voor iedereen die gelooft in een rechtvaardiger samenleving.
Over de auteur
Nadia Nsayi is politicologe en specialist in Belgisch-Congolese relaties. Geboren in Kinshasa en opgegroeid in Vlaanderen, verbindt ze haar persoonlijke geschiedenis met de bredere koloniale context. Als beleidsmedewerker en spreker heeft ze zich jarenlang ingezet voor dekolonisatie en antiracisme in België. Dochter van de dekolonisatie is haar eerste boek, waarin ze haar familieverhaal verweeft met historische inzichten.
Praktische informatie
- Auteur: Nadia Nsayi
- Titel: Dochter van de dekolonisatie
- Uitgeverij: EPO
- ISBN: 9789462675322
- Verschijningsdatum: Mei 2025 (geactualiseerde editie)
- Pagina’s: 260
Meer informatie of bestellen? Bezoek de uitgeverijpagina van EPO.