Het Westen Bestaat Niet Meer – Het idee van ‘het Westen’ als een samenhangend politiek, economisch en militair blok wankelt al jaren. De economische crisis van 2008, het rampzalige militair avontuur in het Midden-Oosten en de opkomst van China hebben de eens zo machtige Westerse alliantie al verzwakt. Maar Donald Trump lijkt vastberaden om de laatste spijkers in de kist te slaan. Zijn beleid – een combinatie van economisch nationalisme, isolationisme en politieke brutaliteit – duwt traditionele bondgenoten uit elkaar en versnelt de neergang van het Westen zoals we dat kennen.
De Tariefoorlog – Economisch Zelfdestructief, Politiek Explosief
Trump heeft een golf van protectionistische maatregelen in gang gezet, die de wereldhandel en de economische stabiliteit bedreigen. De invoerheffingen die hij heeft opgelegd aan Canada, Mexico en China veroorzaken economische schade, niet alleen voor de getroffen landen, maar ook voor de Amerikaanse consument. Importtarieven fungeren in de praktijk als een belasting voor bedrijven, die de extra kosten simpelweg doorberekenen aan de consument. Dit leidt tot hogere prijzen, economische onzekerheid en een verminderde koopkracht.
Zelfs als je dit bekijkt vanuit Trumps eigen populistische logica – banen beschermen en China verzwakken – slaat het nergens op. Canada is geen economische vijand van de VS, maar een nauw verweven handelspartner. Toch besloot Trump om 25% invoerheffingen op Canadese producten te gooien onder het bizarre mom van het bestrijden van drugscriminaliteit. Dit is niet alleen economisch destructief, maar ook politiek destabiliserend.
Wat is Trumps werkelijke doel? Er zijn steeds meer aanwijzingen dat hij serieus overweegt om Canada in te lijven als de ‘51e staat’ van de VS. Wat klinkt als een absurde samenzweringstheorie, wordt inmiddels door Canadese politici openlijk besproken. De afzwaaiende premier Justin Trudeau heeft gewaarschuwd dat Trump actief de Canadese economie probeert te laten instorten om zo annexatie makkelijker te maken. En volgens de Canadese minister van Buitenlandse Zaken, Mélanie Joly, is er achter de schermen contact geweest met het Witte Huis, waaruit blijkt dat Trump deze retoriek niet als een ‘grap’ bedoelt.
Een militaire invasie lijkt onwaarschijnlijk, maar het effect is al voelbaar: Canadezen beginnen de VS als een vijandige natie te beschouwen. En de politieke impact is gigantisch. Waar Trudeaus liberale partij op een electorale afstraffing afstevende, lijkt er nu een kentering: kiezers steunen politici die Trump durven te trotseren.
De Fragmentatie van het Westen
Het Westen als geopolitiek blok is nooit een heilige eenheid geweest, maar de kern was altijd de alliantie tussen de VS en Europa. Dit is inmiddels verleden tijd. Trump heeft herhaaldelijk aangegeven dat hij twijfelt over de NAVO en hij eist nu dat Europese landen hun defensie-uitgaven verhogen tot 5% van hun BBP. Dit is niet alleen onrealistisch, maar ook een provocatie: Europese regeringen moeten nu kiezen tussen economisch zelfbeschadigend beleid of een confrontatie met Washington.
“De tijd dat Europa blindelings achter Amerika aanliep, is voorbij. We moeten nu onze eigen weg bepalen, los van de grillen van een onvoorspelbare supermacht.” – Anonieme Europese diplomaat
Daar komt nog bij dat Trump openlijk spreekt over het annexeren van Groenland. Dit autonome Deense gebied heeft al eerder Trumps interesse gewekt, en nu dreigt hij in zijn eigen woorden om Groenland “op de ene of andere manier” in te lijven. Dit is een directe aanval op een EU-lidstaat en een ongekende escalatie van de Amerikaanse buitenlandse politiek. Het is een boodschap aan Europa: de VS zijn geen bondgenoot meer, maar een opportunistische macht die elk moment tegen je kan keren.
Ondertussen flirt Trump met Rusland. Zijn toenadering tot Poetin wordt door veel analisten gezien als een strategische poging om China te isoleren. Maar de ironie is dat Trumps beleid juist China’s positie versterkt. Terwijl de VS en het VK hun internationale ontwikkelingshulp afbouwen, vult China het vacuüm met investeringen in Afrika, Zuid-Amerika en Azië. De geopolitieke invloed van de VS slinkt, en China vult de gaten.
De Amerikaanse Zelfmoordstrategie
De economische impact van Trumps protectionisme is nu al zichtbaar. Volgens de Federal Reserve Bank of Atlanta zal de Amerikaanse economie in het eerste kwartaal van dit jaar met 2,8% krimpen – de grootste terugval sinds de coronacrisis. Dit is het directe gevolg van zijn tariefoorlog en isolationistische beleid.
Vergelijk het met de Smoot-Hawley Tariff Act van 1930, toen de VS enorme importtarieven instelde. Dit leidde tot een wereldwijde handelscrisis, die de Grote Depressie alleen maar verergerde. En nu herhaalt de geschiedenis zich. Trump heeft kennelijk niets geleerd, of hij ziet de economische schade als een nuttig middel om zijn eigen politieke macht te versterken.
Maar het gevaar is groter dan alleen economie. De Chinese regering reageerde op Trumps recente sancties met een dreigende verklaring:
“Als de VS een oorlog wil – of het nu een tariefoorlog, een handelsoorlog of een andere vorm van oorlog is – dan zijn wij bereid om tot het einde te vechten.”
Dit is geen loze dreiging. Als de Amerikaanse economie instort en China zijn economische macht verder uitbreidt, kunnen de spanningen uitmonden in een gewapend conflict. En zoals de geschiedenis ons leert, leidt economische crisis vaak tot escalatie en oorlog.
Het Westen is Niet Meer
Trumps machopolitiek is geen teken van sterkte, maar van verval. Waar de VS ooit de leider van de ‘vrije wereld’ was, gedraagt het zich nu als een roekeloze, op zichzelf gerichte macht die zijn traditionele bondgenoten ondermijnt. De illusie van een verenigd Westen is voorbij.
Europa moet zich voorbereiden op een wereld zonder de VS als betrouwbare partner. Dit betekent minder militaire afhankelijkheid van de NAVO, minder economische afhankelijkheid van Amerikaanse markten en een strategische heroriëntatie richting samenwerking met opkomende machten. Nederland en andere Europese landen moeten zich afvragen: wat als Trump het Westen definitief vernietigt? Welke positie willen wij dan innemen in een wereld waarin de VS een losgeslagen, onvoorspelbare actor is?
De Westerse wereld is niet langer een samenhangend blok, en het is tijd dat we ons daarop voorbereiden. Want als we blijven vasthouden aan het idee van een verenigd Westen, terwijl Trump het eigenhandig afbreekt, dan laten we onszelf in de val lopen. De toekomst van Europa ligt niet langer in Washington – en misschien is dat wel de belangrijkste les die we uit deze chaos kunnen trekken.
Dus zo eindigt de Grote Amerikaanse Eeuw—niet met een knal, niet met een zucht, maar als een ordinaire roadshow van de World Wrestling Federation.
De ondergang van de ‘vrije meningsuiting’
Weet je nog hoe de Amerikaanse rechterflank jarenlang ‘vrije meningsuiting’ als hun paradepaardje presenteerde? Hoe ‘cancel culture’ volgens hen een existentiële bedreiging vormde?
Misschien dacht je destijds al dat dit niets meer was dan een handige truc. Misschien vermoedde je al dat ‘vrije meningsuiting’ in hun ogen vooral betekende dat machtige mensen vrijuit minderheden konden beledigen, zonder enige tegenreactie.
Als je toen al cynisch was, dan is dat nu volledig gerechtvaardigd. Sinds de genocide in Gaza hebben veel van deze ‘vrijheidstrijders’ zich in stilzwijgen gehuld. Sterker nog: zij die ooit riepen dat ‘vrije meningsuiting’ beschermd moest worden, leiden nu zelf de heksenjacht op mensen die opkomen voor Palestijnen. Activisten worden bedreigd, ontslagen, gedeplatformd en zelfs gearresteerd.
Donald Trump zelf maakte het ondubbelzinnig duidelijk:
“Alle federale financiering stopt voor elke school of universiteit die illegale protesten toestaat. Opruiers zullen worden opgesloten of permanent het land uitgezet. Amerikaanse studenten worden definitief geschorst of gearresteerd.”
Niet bepaald een vurige verdediging van de vrijheid van meningsuiting. Toch verklaarde hij dezelfde dag nog, iets late in zijn State of the Union-toespraak:
“Ik heb alle overheidsbemoeienis met censuur gestopt en de vrijheid van meningsuiting in Amerika hersteld!”
Op datzelfde moment werd congreslid Al Green uit de zaal verwijderd omdat hij hem durfde te interrumperen.
Trumps team, waaronder zijn kandidaat voor ambassadeur bij de VN, Elise Stefanik, heeft inmiddels expliciet gemaakt dat kritiek op Israëlische oorlogsmisdaden zal worden gezien als antisemitisme. De grens tussen antisemitisme en politieke oppositie wordt opzettelijk vervaagd om een autoritaire greep op het debat te krijgen.
Ondertussen proberen Trumps bondgenoten in Europa hetzelfde spel te spelen. Zijn vice-president JD Vance bekritiseerde recentelijk de vrije meningsuiting in Europa, verwijzend naar wetten die voorkomen dat anti-abortusactivisten vrouwen bij klinieken intimideren. Maar terwijl hij klaagt over zogenaamd verloren vrijheden in Europa, verdedigt hij zonder blikken of blozen Trumps beleid om studenten die tegen genocide protesteren, te arresteren en te deporteren.
De hypocrisie is overduidelijk: de ‘vrije meningsuiting’ die de rechterflank verdedigt, is geen universeel principe. Het is een instrument, een wapen dat ze inzetten wanneer het hen uitkomt. Fascisten en racisten mogen alles zeggen, zelfs opruiende haat. Maar wie zich uitspreekt tegen oorlogsmisdaden? Die moet monddood worden gemaakt.
Vrije meningsuiting is nooit hun doel geweest. Macht wel. En Trump laat zien hoe ver ze bereid zijn te gaan om die te behouden.