Liberalisme wordt vaak gepresenteerd als de redelijke middenweg tussen extremen. Het biedt een beeld van redelijkheid, toewijding aan gelijkheid en vrede, en de belofte van vooruitgang via hervormingen. Maar wat als het liberalisme niet de oplossing is voor de grote problemen van onze tijd, maar juist een deel van het probleem?
De Ondersteunende Rol van Liberalisme in Kapitalisme en Imperialisme
Wat liberalen vaak niet erkennen, is dat hun ideologie hand in hand gaat met het in stand houden van kapitalistische en imperialistische structuren. Terwijl conservatieven openlijk de belangen van het kapitaal en de rijken verdedigen, doen liberalen hetzelfde, maar verhuld in de taal van inclusiviteit en redelijkheid. Liberalisme brengt hervormingen voort die de meest flagrante misstanden aanpakken, maar nooit de structurele ongelijkheid zelf. Dit maakt liberalisme een kracht die verandering lijkt te omarmen, maar uiteindelijk de status quo verstevigt.
Tijdens economische crises of sociale onrust zien we dat liberalen vaak afglijden naar autoritarisme om het kapitalisme te beschermen. Zoals bekend onder marxistische denkers, waaronder Antonio Gramsci, is fascisme het “laatste redmiddel van het kapitalisme in verval.” Wanneer de economische basis begint te wankelen, valt het masker van het liberalisme af, en wordt repressie gerechtvaardigd door het criminaliseren van protesten en het vergroten van de macht van veiligheidsdiensten. Dit zien we niet alleen in de Verenigde Staten, waar zowel conservatieve als liberale regeringen de afgelopen decennia steeds meer burgerrechten hebben uitgehold, maar ook in Europa, waar protesten zoals die van de Gele Hesjes in Frankrijk hardhandig werden onderdrukt onder een liberaal regime.
Advertentie:
Liberalisme en Historische Valse Claims van Gerechtigheid
Laten we beginnen met een veelvoorkomende mythe: dat liberalen altijd aan de goede kant van de geschiedenis staan. Dit wordt vaak gevoed door de heroïsering van figuren zoals Martin Luther King Jr., alsof liberalen vanaf het begin schouder aan schouder stonden met hem in de strijd voor burgerrechten. De werkelijkheid is echter complexer.
In zijn beroemde “Brief uit de Birmingham-gevangenis” uit 1963 uitte King zijn frustratie over witte gematigden die meer gehecht waren aan “orde” dan aan gerechtigheid. Deze liberalen prezen de idealen van gelijkheid, maar keurden de disruptieve methoden van protesten af, zoals sit-ins en burgerlijke ongehoorzaamheid, omdat die hun comfortabele status bedreigden. King benadrukte dat de witte gematigden, die progressief leken, eigenlijk een groot obstakel waren voor echte verandering. Ze steunden de principes van gelijkheid in theorie, maar verzetten zich tegen de praktische middelen die nodig waren om die te bereiken.
Dit patroon herhaalt zich vandaag de dag in de kwestie van Palestina. Terwijl het Israëlische leger Gaza bombardeert en de Palestijnse bevolking systematisch onderdrukt, eisen veel liberalen dat Palestijnen zich vreedzaam verzetten. Dit verzoek negeert echter dat zelfs vreedzaam protest in Palestina, zoals demonstraties bij de Gazastrook en de Boycot, Desinvestering en Sancties-beweging (BDS), vaak met extreem geweld wordt beantwoord. Vreedzaam verzet wordt niet serieus genomen door Israël en zijn bondgenoten, en wordt soms zelfs gecriminaliseerd, zoals de pogingen in westerse landen om de BDS-beweging te onderdrukken aantonen.
Palestina: Het Hedendaagse Toetsmoment van Liberalisme
De hypocrisie van liberalisme wordt pijnlijk duidelijk in de context van de Palestijnse bevrijdingsstrijd. Terwijl Israël dagelijks mensenrechten schendt, blijven liberale politici oproepen tot “vrede” zonder te erkennen dat ware vrede niet kan bestaan zonder gerechtigheid. Ze roepen op tot een vreedzame oplossing, maar weigeren stelling te nemen tegen de Israëlische bezetting en apartheid. Dit leidt tot een valse neutraliteit, waarbij ze de daden van de onderdrukker gelijkstellen aan de daden van de onderdrukte.
Toch zijn er uitzonderingen op deze liberale stilte. In Amsterdam, bijvoorbeeld, koos burgemeester Femke Halsema, een politica met progressieve wortels, ervoor om een pro-Palestijnse demonstratie toe te staan tijdens een gevoelige herdenking van de slachtoffers van de Hamas-aanvallen op 7 oktober. Dit leidde tot scherpe kritiek, vooral vanuit rechtse hoek, met politici zoals Geert Wilders die opriepen tot haar ontslag. Halsema verdedigde echter haar keuze door te wijzen op het fundamentele recht op demonstratie, zelfs wanneer de politieke context gevoelig ligt. Dit voorbeeld toont aan dat er progressieve politici zijn die bereid zijn om burgerrechten en gerechtigheid te verdedigen, zelfs onder moeilijke omstandigheden.
Aan de andere kant zien we politici zoals Dilan Yeşilgöz, die zichzelf presenteert als liberaal leider, maar vaak geen duidelijke stelling neemt tegen de onderdrukking van Palestijnen. Door te focussen op termen als “veiligheid” en “rust” verschuilen ze zich achter de retoriek van neutraliteit, terwijl ze in feite de machtsstructuren die onderdrukking in stand houden beschermen.
Wat Betekent Ware Solidariteit?
Ware solidariteit met de Palestijnse bevrijdingsbeweging vereist meer dan passieve steunbetuigingen en loze oproepen tot dialoog. Het betekent dat we ons moeten uitspreken tegen koloniale onderdrukking en het geweld van de Israëlische staat. Dit houdt in dat we de gematigde oproepen tot “rust” en “orde” moeten verwerpen, omdat die oproepen altijd ten gunste van de onderdrukker uitpakken. Zoals we zagen tijdens de demonstraties in Amsterdam, kunnen gerechtigheid en bevrijding niet losstaan van confrontatie. Het recht om te protesteren en de noodzaak om de gevestigde orde uit te dagen, zijn essentieel voor echte verandering.
Neutraliteit in tijden van onrecht betekent kiezen voor de onderdrukker. Daarom moeten we niet alleen oproepen tot solidariteit, maar ook handelen naar deze oproepen. Dat betekent deelnemen aan protesten, ondersteunen van boycots zoals BDS, en politieke druk uitoefenen op regeringen om hun medeplichtigheid aan de onderdrukking te stoppen. Zoals Frantz Fanon het treffend verwoordde: “De laatste zullen de eerste zijn alleen als we de dynamiek van het systeem dat hen onderdrukt omverwerpen.”
Liberalisme presenteert zichzelf als de verdediger van vrijheid en gerechtigheid, maar in werkelijkheid versterkt het vaak de systemen van onderdrukking die het beweert te willen bestrijden. Of het nu gaat om de historische strijd voor burgerrechten in de VS of de hedendaagse bevrijdingsstrijd in Palestina, liberalen staan vaak aan de verkeerde kant van de geschiedenis, geklemd tussen hun retoriek van gelijkheid en hun angst voor disruptieve verandering. Echte solidariteit vraagt om meer dan woorden: het vraagt om daden. Het is tijd om het masker van het liberalisme af te rukken en de strijd voor gerechtigheid op alle fronten te ondersteunen.