Momenteel lopen er tien strafrechtelijke onderzoeken tegen VVD’ers. Mark Verheijen raakte in opspraak door zijn declaratiegedrag en zat onbetaald thuis nadat er aangifte tegen hem was gedaan wegens corruptie. Bovendien loog hij over de financiering van een verkiezingsfeest op de Floriade in Venlo.
Integriteit is het juiste doen, zelfs als niemand kijkt
Onder druk en met tegenzin heeft het frauderende VVD-Kamerlid eindelijk besloten af te treden: “De onderzoekscommissie van mijn partij concludeert dat de feiten en de dynamiek rondom mijn persoon niet passen in het integriteitskader van de VVD. Dat laat mij geen andere keuze dan mijn functie neer te leggen.”
De VVD’s flexibele moraal
De partij stelt hoge eisen aan uitkeringsgerechtigden en bepleit zware boetes voor kleine misstappen. Maar wanneer haar eigen leden falen, reageert ze laks en vergoelijkend. De afgelopen weken hoorden we VVD-leiders, zoals Mark Rutte en fractievoorzitter Halbe Zijlstra, Verheijen’s kwestie bagatelliseren als een “akkefietje” en de ophef “opgeblazen” noemen. Nu staan ze voor gek. Als de VVD eerlijkheid en zuiverheid van burgers verwacht, zou ze zelf het goede voorbeeld moeten geven.
De ‘logische’ uitweg
Jos van Rey, eveneens verdacht van corruptie en voormalig wethouder van Roermond, stuurde Verheijen een SMS om hem sterkte te wensen. Binnen de VVD is afgestemd welke uitspraken Kamerleden aan de pers mogen doen: Premier Mark Rutte noemt het besluit “logisch” en een “persoonlijk drama.” Halbe Zijlstra herhaalt dit als een mantra. Stef Blok respecteert de beslissing van Verheijen en prijst de “helderheid” die is gecreëerd. Minister van Defensie Jeanine Hennis sluit zich aan bij deze choreografie en noemt het een “logisch besluit.”
Een kwestie van voorbeeldgedrag
Politici worden verondersteld zich bewust te zijn van hun voorbeeldfunctie. De VVD-jongerenorganisatie erkent dat deze affaire het imago van de partij heeft geschaad. De boodschap is duidelijk: politici die het nalaten voorbeeldgedrag te tonen, ondermijnen het vertrouwen in de politiek als geheel.
Paul Stamsnijder verwoordt het treffend in de Volkskrant: “De VVD wordt nu geassocieerd met rondslingerende bonnetjes. Niet met het handhaven van de wet, maar met het zoeken naar de mazen erin.”
De overheid als partij in plaats van arbiter
De overheid zou boven de partijen moeten staan, maar steeds vaker wordt ze zelf een partij in conflicten. Dat bleek ook bij Jos van Rey: een directe, brutale band tussen een economische partij en een politicus, een staatsrechtelijke doodzonde.
Vrij Nederland’s Politieke Integriteitsindex
De Politieke Integriteits-Index, samengesteld door Vrij Nederland, biedt jaarlijks een overzicht van politici die in opspraak zijn geraakt. De lijst belicht misstanden zoals corruptie en machtsmisbruik binnen alle politieke partijen, waarbij de VVD vaak opvallend vertegenwoordigd is. De index fungeert als een belangrijke graadmeter voor de staat van politieke integriteit in Nederland.
Meer informatie vind je hier: Politieke Integriteits-Index.
De VVD voert deze lijst niet alleen aan qua aantal affaires, maar ook qua ernst. De ene VVD’er na de andere verdwijnt in de Limburgse Bermudadriehoek van vastgoeddeals en campagnefinanciering.