Een ander perspectief op opsluiting – Vrij kunnen bewegen is geen luxe, maar een recht – vastgelegd in artikel 13 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Het geeft ieder mens het recht om zich vrij binnen landsgrenzen te verplaatsen en die grenzen ook te verlaten of terug te keren. Toch wordt dit recht wereldwijd geschonden, vaak op schokkende wijze, door opsluitingssystemen die geen onderscheid maken tussen schuldigen en onschuldigen. Hoog tijd dus voor een fundamenteel andere kijk op wat we ‘rechtvaardigheid’ noemen.
Oqba Hashad: zijn lichaam gevangen, zijn verhaal een aanklacht
Neem het geval van Oqba Alaa Labib Hashad, een jonge Egyptische man met een fysieke beperking. Hij werd in 2019 gearresteerd, niet om wat hij deed, maar om wie zijn broer is – een mensenrechtenadvocaat die het regime durfde te bekritiseren. Sindsdien werd Oqba onderworpen aan maandenlange verdwijning, marteling en een ontluisterend gebrek aan medische zorg. Zijn prothese werd hem zelfs afgenomen – een daad van pure wreedheid. Hoewel een rechter zijn vrijlating beval, gebruikten de autoriteiten een juridische list om hem alsnog vast te houden. Rechtspraak als façade; repressie in toga.
Moet opsluiting nog wel onze standaard zijn?
Het verhaal van Oqba legt een pijnlijke vraag bloot: waarom aanvaarden we opsluiting zo gemakkelijk?
- Is het echt rechtvaardig? In veel gevallen gaat het om mensen die geen misdaad pleegden, maar die simpelweg ‘ongewenst’ zijn.
- Wie profiteert ervan? Gevangenissen houden machtsstructuren in stand en treffen vooral zij die al aan de rand staan.
- Wat doet het met ons als samenleving? In plaats van herstel brengt het vervreemding. In plaats van oplossingen, reproduceert het onrecht.
Deze praktijk is zelden rationeel of effectief. Ze beschermt geen mensen – ze beschermt structuren. Het is een systeem dat meer vernietigt dan herstelt.
Tijd voor alternatieven
Er zijn betere wegen denkbaar, die niet draaien om vergelding maar om herstel en preventie:
- Herstelrecht Laat slachtoffers, daders en gemeenschappen in gesprek gaan. Niet om te vergeven, maar om te begrijpen en te herstellen.
- Sociale preventie Misdaad ontstaat zelden uit het niets. Armoede, uitsluiting en gebrek aan kansen zijn de voedingsbodem. Pak dat aan.
- Lokale oplossingen Gemeenschappen kunnen zélf conflicten oplossen – met dialoog, verantwoordelijkheid en wederzijds vertrouwen, in plaats van tralies.
Laat je stem horen
Oqba’s verhaal is geen uitzondering – het is een symptoom van een wereldwijd probleem. Vrijheid is niet optioneel. Het is de basis van menselijke waardigheid. Als we daar echt in geloven, moeten we ook onze systemen daarop afstemmen.
Steun daarom de oproep tot Oqba’s vrijlating. Laat zien dat vrijheid geen gunst is, maar een recht. Teken de petitie via Amnesty International – voor Oqba, en voor alle anderen wier stem wordt gesmoord achter gesloten deuren. Klik hier om te tekenen.
