Waarom stemmen vrouwen voor een vrouwenhater zoals Trump, of noemen ze zichzelf tradwives en stellen ze zich in dienst van hun man? Dat probeert filosoof Charlotte Knowles te begrijpen. ‘We doen vaak ogenschijnlijk vrijwillig dingen die niet in ons eigen belang zijn.’
Haar blonde haar is keurig gekapt, haar witte blouse is laag uitgesneden en haar make-up perfect aangebracht. Ze bakt muffins, maakt de gootsteen schoon, bakt nog wat koekjes en bereidt dan een lekkere pastamaaltijd. Oh, en ze doft zichzelf op, want haar man kan elk moment thuiskomen. ‘Terwijl de wereld traditionele echtgenotes blijft veroordelen, blijf ik mijn waarheid leven’, zegt Estee Williams op TikTok.
Estee is een tradwife, iemand die niets liever wil dan het leven leiden van een traditionele huisvrouw uit de jaren ’50. Het soort dat thuisblijft om de kinderen op te voeden, te koken, en te poetsen, terwijl de man des huizes de kost verdient. Maar wat drijft een vrouw in de 21e eeuw, met al haar mogelijkheden en vrijheden, om te kiezen voor een leven dat teruggrijpt naar het verleden? En hoe kunnen we de aantrekkingskracht van dit ideaal verklaren, juist in een tijd waarin gendergelijkheid steeds meer terrein wint?
De Opkomst van de Tradwife-beweging
Het fenomeen tradwife is de afgelopen paar jaar steeds populairder geworden op sociale media. Wat begon in Amerika, heeft nu ook Nederland bereikt, met de tv-serie Meiden van Traditie. Maar waarom eigenlijk? Hoe kan het dat slimme, getalenteerde vrouwen een situatie verheerlijken waarin ze vaak niet eens mochten werken? Waarin seks een plicht was die je moest vervullen, zelfs als je er geen zin in had? Gingen vrouwen niet de kant op van gelijke rechten en gelijke kansen?
Het ’tradwife’-ideaal mag aantrekkelijk lijken, maar het beperkt jonge vrouwen en houdt hen tegen om hun volledige potentieel te bereiken.
De aantrekkingskracht van het ‘tradwife’-leven schuilt in de belofte van eenvoud en duidelijkheid in een complexe wereld. Sociale media presenteren een geïdealiseerd beeld van het ‘tradwife’-leven, met perfect opgeruimde huizen en schijnbaar probleemloze gezinnen, wat de illusie creëert dat geluk schuilt in het omarmen van een terugkeer naar traditionele rollen. Maar deze illusie kan vrouwen beperken in hun mogelijkheden om hun volledige potentieel te benutten. Stel je eens voor: een vrouw die haar ambities en dromen opgeeft omdat ze wordt verleid door een nostalgisch beeld van huiselijkheid. Is dat werkelijk een vrije keuze, of een vlucht uit angst voor de verantwoordelijkheid die vrijheid met zich meebrengt?
Mannen Verdedigen: Een Contradictie?
Dat vroeg RUG-filosoof Charlotte Knowles(1) zich ook af. De mannen begreep ze wel. ‘Als je in een positie van macht en privilege zat, kan gelijkheid op jou overkomen alsof je iets kwijtraakt. Het kan op onderdrukking lijken, terwijl vrouwen alleen maar een gelijk speelveld proberen te krijgen.’ Maar ook vrouwen verdedigen de mannen die in hun kont knijpen en ongepaste opmerkingen maken. Ze stemmen voor Donald Trump of worden TikTok-influencers zoals Estee Williams.
‘Ik keek naar de literatuur en die gaf niet echt een bevredigend antwoord op deze vragen’, zegt Knowles. En dus besloot ze het zelf te onderzoeken. Vorige week ontving ze voor haar werk de Early Career Award(2) van de KNAW(3). Eén mogelijke verklaring is dat het patriarchaat vrouwen doet geloven dat de traditionele levenswijze voor hen de beste manier van leven is. ‘Maar dat betekent dat vrouwen gewoon compleet gebrainwasht zijn. Het ontneemt hen zeggenschap.’ Een andere mogelijkheid is dat ze zo ingeperkt zijn, dat er geen andere reactie mogelijk is. ‘Dat zou zo kunnen zijn als je je in een gevaarlijke situatie bevindt, maar er zijn meer dan genoeg gevallen waarin je best iets anders zou kunnen doen.’
Fenomenologie en De Vlucht Voor Vrijheid
Knowles is als filosoof gespecialiseerd in de fenomenologie, waarbij het begrijpen van fenomenen zoals ze zich aan ons voordoen centraal staat, zonder de ruis van veronderstellingen. En dat, in combinatie met het werk van denkers als Simone de Beauvoir, Martin Heidegger en Hannah Arendt, bracht haar tot een andere theorie. Heidegger heeft het bijvoorbeeld over mensen die ‘vluchten voor hun eigen vrijheid’. ‘In de alledaagse zin van het woord nemen we misschien aan dat vrijheid iets positiefs is, en dus willen we er zo veel mogelijk van’, legt Knowles uit. ‘Maar er zijn veel gevallen waarin mensen hun vrijheid juist lijken te willen minimaliseren of beperken.’
Het kiezen voor een traditioneel rolpatroon lijkt misschien een veilige keuze, vooral in een wereld vol onzekerheden, maar deze keuze brengt aanzienlijke risico’s met zich mee, vooral als het gaat om economische afhankelijkheid.
Ook De Beauvoir schrijft over vrouwen die hun dienstbare rol als de Ander omhelsd lijken te hebben. ‘Dan ben je dus geen subject en een vrij, onafhankelijk wezen, maar het tegenovergestelde: een object.’ Daarin ligt misschien de verklaring voor het gedrag van vrouwen als Estee Williams of Petronella Wyatt. En het kan ook het gedrag verklaren van mannen als Andrew Tate, Donald Trump of, vanuit Nederlands perspectief, Johan Derksen en Marc Overmars.
Knowles relateert hun gedrag aan de sociale rollen die aan mensen voorgeschreven worden in de huidige maatschappij. Die zijn misschien niet zo gunstig voor je, maar ze bieden wel aanwijzingen voor hoe je moet leven of hoe je je in bepaalde omstandigheden moet gedragen, zegt ze. Dus als jij je identificeert als huisvrouw, en een huisvrouw bakt cakes, dan bak jij cakes. ‘En kijk eens aan, jouw dag is gepland. Je weet hoe je je moet gedragen.’
Hetzelfde geldt voor mannen die hun sociale rol omarmen, ook al is die, aangezien ze zich in een machtspositie bevinden, minder schadelijk voor hen. Het punt is, zegt Knowles: ‘Mensen gedragen zich vaak alsof ze hun rol volledig en zonder vragen móeten accepteren. Als een automaat.’ Maar dat is niet zo; ze kunnen een andere keuze maken.
De Economische Gevaren van de ‘Veilige Keuze’
Het kiezen voor een traditioneel rolpatroon lijkt misschien een veilige keuze, vooral in een wereld vol onzekerheden. Maar deze keuze brengt aanzienlijke risico’s met zich mee, vooral als het gaat om economische afhankelijkheid. Vrouwen die kiezen voor een traditioneel rolpatroon zonder eigen financiële middelen lopen het risico afhankelijk te worden van hun partner. Deze afhankelijkheid kan hen in een kwetsbare positie brengen, vooral in tijden van economische onzekerheid of persoonlijke crisis. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als een huwelijk eindigt in een scheiding en de vrouw zonder werkervaring of inkomsten achterblijft? Dit zijn geen hypothetische scenario’s, maar reële risico’s die moeten worden overwogen.
De Dreiging Voor Verworven Rechten
De opkomst van de ‘tradwife’-trend vormt een bedreiging voor de verworven rechten die vrouwen de afgelopen decennia hebben bereikt. Terwijl feministische bewegingen hebben gevochten voor gelijkheid, onderwijs en reproductieve rechten, biedt dit nostalgische ideaal een alternatieve route die deze verworvenheden ter discussie stelt. Het romantiseren van een verleden waarin vrouwen beperkte keuzes hadden, kan een stap terug betekenen in de strijd voor gendergelijkheid. We moeten ons afvragen: willen we echt terug naar een tijd waarin vrouwen niet dezelfde rechten en mogelijkheden hadden als mannen?
De Rol van de Samenleving
Het is cruciaal dat jonge vrouwen zich bewust zijn van de implicaties van deze trend. De keuze voor een traditioneel gezinsleven is op zich niet problematisch, zolang deze voortkomt uit kracht en zelfbeschikking, niet uit een verlangen naar een geïdealiseerd verleden. Hoe kunnen we als samenleving een toekomst creëren waarin vrouwen vrij zijn om hun eigen weg te kiezen, zonder beperkt te worden door verouderde genderrollen? Vrouwen zouden niet hoeven kiezen tussen carrière en gezin, maar beide moeten kunnen nastreven in een samenleving die hun keuzes respecteert en ondersteunt. Dit vereist een gezamenlijke inspanning om genderstereotypen te doorbreken en gelijke kansen te bevorderen.
Vrouwen zouden niet hoeven kiezen tussen carrière en gezin, maar beide moeten kunnen nastreven in een samenleving die hun keuzes respecteert en ondersteunt.
In plaats van terug te grijpen naar verouderde genderrollen, moeten we streven naar een toekomst waarin vrouwen vrij zijn om hun eigen leven vorm te geven, of dat nu in een carrière, moederschap, of een combinatie van beide ligt. Denk kritisch na over het ‘tradwife’-ideaal en steun organisaties die werken aan gendergelijkheid. Overweeg petities te tekenen, deel te nemen aan discussies, of je in te zetten voor beleid dat gendergelijkheid bevordert. Jouw keuze vandaag bepaalt de toekomst van gendergelijkheid.
Het ‘tradwife’-ideaal mag aantrekkelijk lijken, maar het beperkt jonge vrouwen en houdt hen tegen om hun volledige potentieel te bereiken. In plaats daarvan moeten we ons richten op het creëren van een samenleving waarin iedereen, ongeacht geslacht, vrij is om zijn of haar volledige potentieel te ontplooien. Wil jij dat jouw keuzevrijheid beperkt wordt door nostalgie, of strijd je mee voor een wereld waarin iedereen vrij is om te kiezen?
- Charlotte Knowles is een Britse auteur en onderzoeker, bekend om haar werk op het gebied van genderstudies en sociale rechtvaardigheid. Ze heeft meerdere publicaties op haar naam staan die ingaan op de intersectionaliteit van gender, ras en klasse. Haar invloedrijke werken hebben bijgedragen aan het academische discours rondom feminisme en gelijkheid.* ↩︎
- De Early Career Award is een onderscheiding die wordt uitgereikt aan veelbelovende onderzoekers of professionals in het begin van hun carrière. Deze prijs erkent uitzonderlijke prestaties en bijdragen aan een specifiek vakgebied, doorgaans binnen vijf tot tien jaar na het behalen van hun hoogste graad. Het doel van de award is om opkomende talenten aan te moedigen en hun verdere ontwikkeling te ondersteunen. ↩︎
- De KNAW, of Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, is een vooraanstaande organisatie in Nederland die zich richt op het bevorderen van de wetenschap. Opgericht in 1808, fungeert de KNAW als een adviesorgaan voor de regering, en het speelt een belangrijke rol in het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek door middel van prijzen, beurzen en publicaties. De Akademie brengt toonaangevende wetenschappers samen en zet zich in voor de kwaliteit en integriteit van de wetenschap in Nederland. ↩︎