De wereldpolitiek lijkt steeds meer op een groot diner. Jarenlang zat de Verenigde Staten aan het hoofd van de tafel, de gastheer die het menu bepaalde. Nu schuift China naar voren, serveert nieuwe gerechten en wint gestaag aan invloed, terwijl Amerika langzaam maar zeker van tafel verdwijnt. De vraag is: hoe verandert dit het mondiale menu?
De terugtrekking van de Verenigde Staten
De afgelopen jaren is een duidelijke verschuiving zichtbaar in de internationale machtsverhoudingen. Waar de VS traditioneel de toon zette in mondiale samenwerking, kiest het onder president Trump 2.0 voor een beleid van terugtrekking.
Na zijn herverkiezing in 2024 trok Trump het land opnieuw terug uit het Klimaatakkoord van Parijs en verminderde hij drastisch de Amerikaanse bijdragen aan internationale hulporganisaties. Instellingen die ooit rekenden op Washington, van UNICEF tot de Wereldgezondheidsorganisatie, zagen hun inkomsten verdampen. Het signaal was duidelijk: de VS willen geen gastheer meer zijn van de wereldorde.
China vult het bord
Waar Amerika een lege stoel achterlaat, schuift China naar voren. Met het Belt and Road Initiative investeert Beijing in wegen, havens en spoorlijnen van Azië tot Afrika en Latijns-Amerika. Deze projecten zijn geen puur altruïsme: elke nieuwe haven en hogesnelheidslijn is ook een geopolitieke zet, waarmee China goodwill kweekt én strategische handelsroutes veiligstelt.
Een schoolvoorbeeld van deze aanpak zagen we in het Midden-Oosten. In 2023 bracht China, en niet de VS, Saoedi-Arabië en Iran aan de onderhandelingstafel. Jarenlang hield Washington daar de touwtjes in handen, maar dit keer was het Beijing dat de twee aartsrivalen tot een akkoord wist te bewegen. De boodschap was glashelder: China is niet langer een toeschouwer, maar een gastheer van diplomatieke oplossingen.
Groene energie met een geopolitiek randje
Ook op het gebied van klimaat grijpt China zijn kans. Terwijl de VS opnieuw uit het Klimaatakkoord stapten, investeerde Beijing miljarden in zonne- en windenergieprojecten in Afrika en Zuid-Amerika. Dit presenteert China niet alleen als kampioen van de groene transitie, maar levert ook strategische voordelen op.
Landen die afhankelijk worden van Chinese technologie en financiering raken nauwer verbonden met Beijing. Elk zonnepark en windmolenproject is dus niet enkel een bijdrage aan duurzaamheid, maar ook een ingrediënt in China’s geopolitieke menu.
Het verdwijnen van USAID en de geopolitieke nasmaak
Een van de meest tastbare gevolgen van Amerika’s terugtrekking is de ontmanteling van USAID. Ooit bood dit agentschap levensreddende hulp bij honger, ziekte en rampen. Onder Trump 2.0 zijn honderden programma’s stilgelegd, duizenden banen verdwenen en ligt de website op zwart. Senator Marco Rubio, die de leiding heeft overgenomen, overweegt zelfs volledige opheffing—gesteund door miljardair Elon Musk, die USAID een ‘criminele organisatie’ noemt.
De gevolgen zijn enorm. Miljoenen mensen in conflictgebieden zoals Sudan, Gaza en Oekraïne verliezen toegang tot medicijnen en voedsel. Tegelijk verliest Amerika een cruciaal instrument van soft power. USAID was nooit alleen humanitair; het bood de VS een manier om invloed uit te oefenen zonder soldaten te sturen. Nu dat verdwijnt, ontstaat een vacuüm dat China en Rusland met open armen opvullen.
Het nieuwe wereldmenu
China laat geen kans onbenut om zijn invloed uit te breiden. Het combineert economische investeringen, diplomatieke bemiddeling en groeiende militaire kracht—296 miljard dollar in 2023, goed voor 12% van de wereldwijde defensie-uitgaven—om een nieuwe wereldorde te kruiden naar eigen smaak.
Europa balanceert intussen tussen trouw aan Washington en economische samenwerking met Beijing, terwijl het mondiale Zuiden steeds vaker kiest voor de gastheer die wél serveert.
Kortom, terwijl de Verenigde Staten als een onverschillige gast van tafel opstappen, schuift China het hoofdgerecht naar voren. Het mondiale menu verandert, en steeds vaker bepaalt Beijing wat er wordt opgediend. De vraag is niet langer óf, maar hoe lang de rest van de wereld met smaak blijft mee-eten.
