De Cynische Politiek van Filosemitisme – Het recente Kamerdebat over antisemitisme na de rellen in Amsterdam heeft een beschamend dieptepunt bereikt in de woorden van Caroline van der Plas. Haar toespraak is een schoolvoorbeeld van hoe antisemitisme niet wordt bestreden, maar juist wordt gekaapt voor politiek gewin. Haar woorden, doorspekt met impliciete moslimhaat en selectieve verontwaardiging, dragen meer bij aan verdeeldheid dan aan oplossingen.
De Kaping van Antisemitisme
Van der Plas begon haar betoog met zware historische vergelijkingen. Ze noemde de rellen een “pogrom” en verwees naar de Kristallnacht, een vergelijking die ongepast en historisch onjuist is. Pogroms zijn gewelddadige, systematisch georganiseerde aanvallen op Joodse gemeenschappen met genocide als doel. De rellen in Amsterdam, hoe verwerpelijk ook, passen niet in die categorie. Door deze gebeurtenissen te framen als een herhaling van het zwartste hoofdstuk uit de geschiedenis, reduceert Van der Plas de historische ernst van pogroms tot een politiek instrument.
Nieuwe inzichten, kritische verhalen
Op vrheid.nl schrijven we over vrijheid, gelijkheid, klimaat en LHBTQ+ rechten. Altijd scherp, altijd onafhankelijk. Blijf ons volgen en mis niets!
Daarmee sluit zij aan bij wat Marcel Möring terecht bekritiseert in De Groene Amsterdammer: de filosemitische politiek van rechts. Antisemitisme wordt niet aangepakt vanuit een oprechte wens om Joden te beschermen, maar wordt gebruikt als een stok om andere minderheden – in dit geval moslims – mee te slaan. Dit is geen strijd tegen haat, maar een giftige vorm van polarisatie.
Waarom krijgen Moslims de schuld?
Van der Plas zette zonder enige nuance de islamitische gemeenschap collectief in het verdachtenbankje. Ze beweerde dat de jodenjacht voortkwam uit “een deel van de islamitische bevolking” en stelde dat moskeeën en islamitische leiders niet genoeg doen om antisemitisme in hun gemeenschap aan te pakken. Deze uitspraken zijn niet alleen generaliserend, maar ook gevaarlijk. Door een hele gemeenschap verantwoordelijk te houden voor de daden van individuen, wakkert ze polarisatie aan en geeft ze impliciet ruimte aan islamofobie.
Dit past in een breder patroon van rechtse politiek: antisemitisme gebruiken als excuus om hard te zijn tegen migranten, terwijl de Joodse gemeenschap zelf wordt geminimaliseerd tot een politiek symbool. Zoals Möring scherp opmerkt, heeft de Joods-christelijke beschaving waar rechts zo graag naar verwijst Joden historisch gezien niets opgeleverd – behalve vervolging en marginalisatie.
Stilte over Eigen Kamp
Wat opvalt, is dat Van der Plas met geen woord rept over antisemitisme aan de rechterkant van het spectrum. De Israëlische supporters die anti-Moslim leuzen riepen richting moslims tijdens dezelfde rellen worden volledig genegeerd. Evenmin benoemt zij antisemitisme vanuit extreemrechtse kringen, dat historisch diep geworteld is in Europa. Dit selectieve verontwaardiging is veelzeggend. Antisemitisme wordt door Van der Plas niet gezien als een probleem dat moet worden aangepakt, maar als een retorisch wapen tegen haar politieke tegenstanders.
Historische Parallellen: Selectief en Gevaarlijk
Van der Plas gebruikt de Holocaust en de jaren ’30 als morele schokdraad, maar zonder enige nuance of begrip van die geschiedenis. Haar oproep tot het intrekken van paspoorten – een maatregel die direct doet denken aan staatsburgerschapswetten van autoritaire regimes – ondermijnt juist de principes van de rechtsstaat die antisemitisme ooit mogelijk maakten. Door deze aanpak legitimeert ze ideeën die gevaarlijk dichtbij de discriminatie staan die ze zegt te bestrijden.
Wat is Echt Nodig?
Wat ontbreekt in Van der Plas’ woorden is een oprechte analyse van antisemitisme als een complex probleem. Antisemitisme bestrijden betekent structurele oplossingen zoeken, zoals beter onderwijs, meer sociale cohesie en stevige maatregelen tegen haatzaaiende retoriek – inclusief uit haar eigen kringen. Het vraagt leiderschap dat de vinger op de zere plek durft te leggen, zonder een groep of gemeenschap als zondebok aan te wijzen.
Haar optreden is een waarschuwing voor hoe gevaarlijk het is wanneer een politicus haat wil bestrijden door nieuwe haat te zaaien. Dat is geen oplossing, maar een recept voor een diepere crisis.