Het Budapest-Complex en de greep van Hongarije – Sinds februari 2023 is de Europese justitie verwikkeld in een repressieve klopjacht op antifascisten, onder leiding van de Hongaarse staat. Wat begon als een lokaal onderzoek naar aanvallen op neo-nazi’s tijdens de beruchte “Dag van Eer” in Budapest, is uitgegroeid tot een internationale heksenjacht, waarin arrestatiebevelen, uitleveringen en martelachtige detentieomstandigheden de standaard zijn geworden.
Dit is niet zomaar een juridisch proces. Dit is een politieke aanval op antifascisme in Europa. Een georkestreerde poging om militante antifascisten te criminaliseren, terwijl de opmars van extreemrechts grotendeels ongemoeid blijft.
Hongarije’s vendetta tegen antifascisten
De kern van het Budapest-Complex is de Hongaarse staat, die op eigen initiatief antifascisten vervolgt. De ironie? De neonazi’s die doelwit waren van de aanvallen deden zelf geen aangifte. Het is de Hongaarse justitie, in nauwe samenwerking met Duitse autoriteiten, die koste wat kost antifascisten voor de rechter wil slepen.
Binnen een week na de eerste aanval op nazi’s in Budapest vond er al een huiszoeking plaats in Berlijn. In Italië, Frankrijk en Duitsland werden arrestatiebevelen uitgevaardigd, en inmiddels zijn meerdere antifascisten gearresteerd, uitgeleverd of op de vlucht. Dit is geen toevallige reeks incidenten – dit is een systematische repressie van links verzet in Europa.
De rol van Duitsland en de “Antifa-Ost zaak”
Duitsland speelt een sleutelrol in deze repressie. De Duitse staat heeft een lange geschiedenis van het vervolgen van antifascisten onder het mom van “extremismebestrijding”. De beruchte “Antifa-Ost zaak” diende al eerder als excuus om radicale antifascistische netwerken te demoniseren en op te rollen.
Nu wordt deze zaak gelinkt aan het Budapest-Complex, zonder harde bewijzen. De Duitse en Hongaarse politie blijven elkaar napraten over een vermeende connectie tussen de twee zaken, waardoor de repressie wordt geïnternationaliseerd. De Duitse rechtbanken hebben al laten zien dat ze bereid zijn om zonder noemenswaardig verzet te collaboreren met Orbáns justitie.
De uitlevering van de non-binaire antifascist Maja aan Hongarije is hier een extreem voorbeeld van. Binnen 24 uur werd de uitlevering in een nachtelijke flitsactie voltrokken, zonder kans op beroep. Een cynische samenwerking tussen twee staten die antifascisten koste wat kost achter de tralies willen krijgen.
Ilaria’s politieke comeback: een nederlaag voor Hongarije
Maar repressie roept verzet op. In Italië leidde de arrestatie en detentie van de antifascistische Ilaria tot zoveel verontwaardiging dat ze in juni 2024 met voorkeursstemmen werd verkozen in het Europees Parlement. Een tactische zet van een kleine linkse partij die haar daarmee diplomatieke immuniteit kon bieden.
Hongarije liet het er niet bij zitten en diende meteen een verzoek in bij de EU om haar immuniteit in te trekken. Haar openlijke kritiek op Orbán en zijn bondgenoot Wilders in het Europees Parlement maakte haar een doorn in het oog van de Hongaarse regering. Dit is precies waarom repressie niet enkel een juridische aangelegenheid is – het is pure politieke wraak.
De gevangenis als vergeldingsmiddel
De omstandigheden waarin de gearresteerde antifascisten worden vastgehouden, zijn schrijnend.
Ilaria werd 11 maanden lang in isolatie gehouden, in de kou, met kapotte sanitaire voorzieningen.
Maja zit nu in een geïnfesteerde cel vol kakkerlakken en bedwantsen.
Tobias kreeg in eerste instantie drie jaar cel, terwijl de Hongaarse aanklager tegen Ilaria maar liefst 11 jaar eiste.
Deze straffen en detentieomstandigheden zijn niet zomaar willekeurig. Ze dienen als afschrikking, als een signaal aan alle antifascisten: als je vecht tegen fascisme, zullen wij je breken.
Waarom deze klopjacht?
De Hongaarse staat wil elke vorm van antifascisme de kop indrukken. Dat is geen verrassing in een land waar premier Viktor Orbán een van de belangrijkste architecten is van de Europese extreemrechtse beweging. Samen met Wilders, Le Pen en Meloni voert hij een reactionair beleid dat nationalisme, xenofobie en historisch revisionisme combineert.
De “Dag van Eer”, waar dit allemaal om begon, is een jaarlijkse herdenking van de Waffen-SS en de Hongaarse fascisten die in 1945 tegen het Rode Leger vochten. Neonazi’s uit heel Europa reizen af naar Budapest om deze dag te vieren. Wanneer antifascisten hiertegen in actie komen, wordt dat door de Hongaarse staat als terrorisme bestempeld.
En daar zit de kern van het probleem. De Europese staten laten nazi’s begaan, maar vervolgen degenen die hen bestrijden. In de retoriek van Orbán en zijn bondgenoten worden antifascisten afgeschilderd als buitenlandse terroristen die onschuldige burgers aanvallen. In werkelijkheid gaat het om mensen die weigeren toe te kijken hoe fascisten ongestoord de straat claimen.
Solidariteit en verzet
De repressie stopt niet vanzelf. Nieuwe arrestaties blijven plaatsvinden, nieuwe aanklachten worden uit de hoge hoed getoverd. Maar er is ook verzet.
• Italiaanse rechters hebben al laten zien dat ze niet zonder meer meegaan in Hongaarse uitleveringsverzoeken.
• De verkiezing van Ilaria als Europarlementariër was een directe slag in het gezicht van Orbán.
• In Duitsland gaven zeven antifascisten zichzelf aan, een collectieve daad van verzet tegen de criminalisering van hun strijd.
Solidariteit is cruciaal. Niet alleen door steun te betuigen aan de gevangenen, door brieven te schrijven en geld in te zamelen. Maar ook door de strijd voort te zetten. Door de ideeën van de vervolgden te verspreiden en te herhalen dat ze gelijk hadden.
Want laten we duidelijk zijn: antifascisten hebben niet onterecht gehandeld. Het is niet normaal dat neonazi’s vrijelijk hun ideologie verspreiden. Het is niet normaal dat er SS-herdenkingen worden gehouden. En het is niet normaal dat antifascisten als criminelen worden behandeld terwijl fascisten worden beschermd.
Wat de staten van Europa ook beweren, het bestrijden van fascisme is geen misdaad. Het is een plicht.
Solidariteit met alle gearresteerde en vervolgde kameraden!