Clown in kleurrijk kostuum die met zijn handen tegen de Klaagmuur leunt.
Een clown leunt tegen de Klaagmuur — een surrealistisch beeld van machteloosheid en morele absurditeit.

De vrolijke draaimolen van de dood

4 minutes, 51 seconds Read

Er is nooit een tekort geweest aan mislukte vredesplannen voor het bezette Palestina. Van Jimmy Carter tot het heden herhaalt zich een bijna komisch script: minutieuze fases, zorgvuldig getimede deadlines, grootse beloften — en uiteindelijk dezelfde verpletterende afloop. Israël krijgt wat het in eerste instantie wenst — vaak de vrijlating van de laatste gijzelaars — waarna de overige afspraken verdampen. Dan start het dodelijke mechanisme opnieuw, verpakt in de taal van ‘zelfverdediging’ of ‘wettige reactie’.

Het is een sinister ritueel, een macabere kermisattractie. Een draaimolen van dood en vernieling die, hoe vaak hij ook stilvalt, telkens weer wordt aangezwengeld. Een staakt-het-vuren lijkt een korte pauze, een reclameblok in een eindeloze show — een moment van stilte vóór het volgende bombardement. De vrijgelaten gijzelaars brengen geen vrede; ze markeren slechts de overgang naar de volgende ronde geweld. En precies daarin schuilt het cynisme van zulke plannen: ze bieden de illusie van vooruitgang, terwijl de vernietiging rustig voortkabbelt.

Een plan dat ontworpen is om te falen

Het huidige voorstel onderscheidt zich vooral door zijn leegte. Behalve de eis dat gijzelaars binnen een krap tijdsbestek worden vrijgelaten, bevat het nauwelijks bindende afspraken. De tekst is doorspekt met ontsnappingsclausules die Israël de vrijheid geven elke belofte te negeren zodra het strategisch uitkomt. Wie schrijft een akkoord dat zo makkelijk te breken is? Alleen wie nooit van plan was dat het standhoudt.

Blijf op de hoogte van radicale stemmen en kritische publicaties – volg vrheid.nl op Substack.

Belangrijke vragen blijven onbeantwoord — of worden niet eens gesteld. Wie bepaalt of een partij zich aan de afspraken heeft gehouden? Israël stelt de norm én beoordeelt zichzelf. Een rechter en dader in één. En waarom wordt het advies van het Internationaal Gerechtshof van juli 2024, dat de bezetting onwettig verklaarde, volledig genegeerd? Dat advies legt immers verplichtingen op — precies wat in deze plannen angstvallig vermeden wordt.

De dubbele moraal van ontwapening

Het plan verlangt dat de Palestijnen ontwapenen — terwijl zij leven onder bezetting, blokkade en voortdurende bombardementen. Dat is niet alleen moreel absurd, het is ook juridisch inconsistent. Het internationaal recht erkent het recht op verzet tegen bezetting. Waarom wordt niet van de bezettende macht gevraagd haar kolonisatie en militaire controle te staken? Een plan dat enkel de onderdrukte ontwapent, is geen vredesvoorwaarde maar een vorm van overgave. Capitulerende vrede is geen vrede.

Koloniale continuïteit: het normaliseren van bezetting

Voorstellen die pleiten voor een “transitieregering” of een internationale “stabilisatiemacht” in Gaza zijn in werkelijkheid codetaal voor indirect bestuur — een vorm van koloniale verlenging in modern jasje. Het recht van Palestijnen op zelfbeschikking wordt zo uitgesteld, omzeild of simpelweg uitgewist. De zogenoemde ‘veiligheidsbarrière’ aan Gaza’s grens betekent niets minder dan de institutionalisering van bezetting: een gecontroleerde enclavestatus die de mogelijkheid van een leefbare samenleving wurgt.

Ondertussen voltrekt zich op de Westelijke Jordaanoever een sluipende annexatie. Terwijl Gaza in puin wordt geschoten, verdwijnen daar hectares land — stil, bureaucratisch, onherroepelijk. Buitenlandse plannen die dit negeren, verdienen niet het label ‘bemiddeling’. Ze zijn eerder notariële bevestigingen van onteigening.

Geschiedenis als waarschuwing

Wie terugkijkt, ziet dat dit patroon al decennia bestaat. Camp David (1978) beloofde een oplossing voor de Palestijnse kwestie; die bleef uit. De Oslo-akkoorden (1993–1995) verkochten hoop in diplomatieke verpakking, maar leverden een systeem dat Palestijnse autonomie juist verder uitholde. De verdeling in gebieden A, B en C verankerde een politiek labyrint waarin soevereiniteit onmogelijk werd. Wat ooit klonk als de belofte van onafhankelijkheid, veranderde in een bureaucratisch net van afhankelijkheid.

De ontmenselijking als wapen

Het meest verontrustende element van dit alles is misschien niet het geweld zelf, maar de taal die het legitimeert. Wanneer publieke figuren of religieuze leiders oproepen tot collectieve vergelding of de uithongering van een volk, is dat geen slip of the tongue — het is systematische ontmenselijking. Vrede zonder menselijkheid is hol. Een plan dat geen antwoord formuleert op deze haatcultuur, maar haar negeert, is moreel leeg.

Waar ligt de macht, en dus de verantwoordelijkheid?

Wie wil begrijpen waarom al deze initiatieven falen, moet kijken naar waar macht werkelijk schuilt. Israël handelt met het vertrouwen dat zijn schendingen worden gedekt door politieke bondgenoten — militair, diplomatiek en economisch. Die bondgenoten zijn voornamelijk de Verenigde Staten, aangevuld door Europese landen als Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en in toenemende mate sommige Arabische staten die hun strategische banden boven morele overwegingen stellen. Zolang die steun onverminderd doorgaat, blijft elk vredesplan een theaterstuk zonder publiek. Het is hypocrisie te denken dat door grootmachten gesponsorde ‘oplossingen’ iets wezenlijks kunnen veranderen aan een systeem dat hun eigen belangen dient.

Rechtvaardigheid vóór vrede

Een eerlijk vredesproces begint niet met wapenstilstand, maar met verantwoordelijkheid. Herstel van onrecht, erkenning van onteigening, terugkeer van vluchtelingen, concrete garanties voor veiligheid en politieke participatie — dát zijn voorwaarden voor vrede. Wie enkel eist dat Palestijnen zich “deradicaliseren” zonder Israël te confronteren met zijn structurele geweld, produceert geen gerechtigheid, maar herhaalt het onrecht onder een nieuw logo.

Geen rust voor de doden — alleen strijd voor de levenden

Het huidige ‘vredesplan’ is geen stap naar vrede, maar een nieuwe façade over een oud systeem. Humanitaire beheerste rust zonder rechtvaardigheid is geen vrede, het is beheer van lijden. De enige vrede die Palestijnen in dit kader wordt gegund, is die van het graf — of van een leven in permanente uitsluiting.

Echte vrede vraagt meer dan solidariteit in woorden. Ze vraagt om druk, sancties, juridische actie, en steun aan Palestijnse organisaties die zelfbeschikking verdedigen. Die organisaties omvatten politieke entiteiten zoals de Palestijnse Autoriteit (PA) en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), maar ook maatschappelijke en mensenrechteninitiatieven zoals Al-Haq, Addameer en het Palestinian Centre for Human Rights, die documentatie, juridische bijstand en publieke verdediging van Palestijnse rechten bieden. Alleen wanneer recht, niet macht, de basis vormt van onderhandelingen, kan er iets veranderen.

Dit is geen oproep tot cynisme, maar tot helderheid. Wie de cyclus van schijnoplossingen wil doorbreken, moet weigeren deel te nemen aan de illusie. Vrede zonder gerechtigheid is slechts stilte na geweld — niet het einde ervan.

Help ons groeien - deel dit bericht

Aanbevolen voor jou