Tijdens zijn vier jaar als president benoemde Donald Trump meer dan 200 federale rechters, waaronder drie aan het Hooggerechtshof: Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh en Amy Coney Barrett. Deze benoemingen hebben een blijvende impact op de Amerikaanse rechtspraak, met ingrijpende gevolgen voor kwesties als abortus, stemrecht, milieu, en LGBTQ-rechten. Door jonge, conservatieve rechters te benoemen, heeft Trump het Hooggerechtshof verschoven naar een conservatieve meerderheid van 6-3. Dit heeft geleid tot uitspraken die de fundamenten van progressieve wetgeving onder druk zetten.
De Val van Roe v. Wade: Een Verschuiving in Abortus Rechten
Een van de meest ingrijpende veranderingen is de omverwerping van Roe v. Wade in 2022, een mijlpaaluitspraak die sinds 1973 het recht op abortus in de VS beschermde. De zaak Dobbs v. Jackson Women’s Health Organization draaide dit recht terug, waardoor staten nu zelf kunnen bepalen hoe ze abortus reguleren. Staten als Texas en Alabama grepen dit moment aan om extreme beperkingen of zelfs volledige verboden op abortus in te voeren.
De impact van deze uitspraak is enorm. Niet alleen heeft het een diepe breuk veroorzaakt in de Amerikaanse samenleving, maar het heeft ook geleid tot juridische en politieke onzekerheden in veel staten. Zoals senator Elizabeth Warren opmerkte: “De rechterlijke macht, zoals gevormd door Trump, heeft niet alleen een stempel gedrukt op de rechten van vrouwen, maar ook op de bredere vrijheid van burgers in de VS.”
Advertentie:
Stemrecht en Voter Suppression: Een Beperking van Democratische Vrijheden
Naast abortus heeft Trumps rechterlijke invloed geleid tot een versterking van kieswetten die toegang tot stemmen bemoeilijken, vooral voor minderheden en kwetsbare groepen. Rechters die door Trump zijn benoemd, speelden een cruciale rol in het steunen van striktere kiezersidentificatiewetten. De uitspraak in Brnovich v. Democratic National Committee in 2021 illustreert dit. Het Hooggerechtshof oordeelde in het voordeel van wetten die de toegang tot stembureaus in Arizona beperkten, ondanks bezwaren dat deze wetten onevenredig zwaar drukken op inheemse Amerikanen en andere minderheden.
Deze verschuiving in kieswetten is een signaal van de grotere juridische agenda van conservatieven die meer controle willen uitoefenen over het electoraat. Het is geen toeval dat veel van deze wetten verschijnen in de aanloop naar belangrijke verkiezingen, zoals de presidentsverkiezingen van 2024.
Aanvallen op Overheidsinstanties en Klimaatverandering
De rechters benoemd door Trump hebben ook de bevoegdheid van federale overheidsinstanties om regelgeving op te leggen, met name op het gebied van milieu, aanzienlijk beperkt. In de zaak West Virginia v. EPA oordeelde het Hooggerechtshof dat de Environmental Protection Agency (EPA) zijn bevoegdheden had overschreden bij het reguleren van koolstofuitstoot. Deze uitspraak ondermijnt de federale inspanningen om klimaatverandering tegen te gaan en geeft staten en bedrijven meer vrijheid om milieuwetgeving te omzeilen.
Zoals CNN-analist Jeffrey Toobin waarschuwde: “Trump’s rechterlijke macht is zijn meest blijvende erfenis.” Dit sentiment werd bevestigd door de talrijke conservatieve rechtszaken die sinds zijn aantreden succesvol zijn gevoerd om overheidsinmenging op het gebied van milieu, arbeidswetgeving en gezondheidszorg terug te dringen.
Het Gevaar van Polariserende Benoemingen
Een zeer omstreden aspect van Trump’s benoemingsbeleid was het “outsourcen” van het nominatieproces aan conservatieve organisaties zoals de Federalist Society. Dit leidde tot benoemingen die niet alleen de rechterlijke macht naar rechts verschoven, maar ook de traditionele neutraliteit van het rechtssysteem bedreigden. Critici wijzen erop dat deze rechterlijke macht nu niet langer een onafhankelijke tak van de overheid is, maar een verlengstuk van politieke partijen die wetten kunnen beïnvloeden in het voordeel van hun ideologische agenda.
Trump’s rechterlijke macht markeert niet alleen een conservatieve verschuiving, maar legt ook de diepe ideologische breuken bloot in de Amerikaanse samenleving. De benoemingen van Brett Kavanaugh en Amy Coney Barrett vormen hier duidelijke voorbeelden van, met langdurige gevolgen voor zowel het rechtssysteem als de politieke arena.
Brett Kavanaugh’s Benoeming: Een Polariserend Moment
Brett Kavanaugh’s benoeming tot het Hooggerechtshof in 2018 markeerde een diep verdeeld moment in de Amerikaanse politieke geschiedenis. Nadat rechter Anthony Kennedy zijn aftreden had aangekondigd, nomineerde Donald Trump Kavanaugh als zijn opvolger. Kavanaugh’s benoeming werd met spanning tegemoet gezien, omdat Kennedy vaak een swing vote was in zaken als LGBTQ-rechten en abortus.
De controverse werd versterkt door beschuldigingen van seksueel wangedrag door professor Christine Blasey Ford, die verklaarde dat Kavanaugh haar in de jaren ’80 had aangerand. Deze beschuldigingen leidden tot verhitte hoorzittingen in de Senaat en verdeelden de publieke opinie diep. Ondanks deze beschuldigingen en een FBI-onderzoek, dat door critici als te beperkt werd beschouwd, werd Kavanaugh met een smalle marge bevestigd.
Zijn bevestiging versterkte de conservatieve meerderheid in het Hooggerechtshof, wat leidde tot vrees onder progressieve groeperingen dat fundamentele rechten zoals abortus en gezondheidszorg in gevaar zouden komen. Kavanaugh’s benoeming symboliseert de toenemende politisering van de rechterlijke macht en de diepgaande verdeeldheid binnen het Amerikaanse politieke systeem.
De conservatieve verschuiving in het Hooggerechtshof bedreigt een aantal fundamentele rechten die door historische uitspraken zijn beschermd. Naast Roe v. Wade, dat reeds is teruggedraaid, staan ook andere mijlpaalbeslissingen onder druk. Progressieve activisten vrezen dat zaken zoals Obergefell v. Hodges (huwelijksgelijkheid), Griswold v. Connecticut (recht op privacy en anticonceptie), en Lawrence v. Texas (seksuele vrijheden) in de nabije toekomst opnieuw kunnen worden beoordeeld.
Bedreigde Historische Uitspraken
Roe v. Wade (1973)
- Inzet: Deze uitspraak gaf vrouwen het recht om abortus te ondergaan zonder overheidsinmenging.
- Impact van de conservatieve verschuiving: De omverwerping van Roe v. Wade in 2022 gaf staten de macht om abortus te verbieden, wat de toegang tot reproductieve zorg drastisch heeft verminderd in verschillende conservatieve staten.
Obergefell v. Hodges (2015) – Huwelijksgelijkheid
- Inzet: Legaliseerde het homohuwelijk in de VS, gebaseerd op het fundamentele recht om te trouwen.
- Gevaar: Rechters zoals Clarence Thomas hebben gesuggereerd dat de uitspraak opnieuw moet worden bekeken, wat zou kunnen leiden tot het herstel van verboden op homohuwelijken in bepaalde staten.
Griswold v. Connecticut (1965) – Rechten op Privacy en Anticonceptie
- Inzet: Oordeelde dat anticonceptieverboden ongrondwettelijk waren en bevestigde het recht op privacy.
- Gevaar: Nu het recht op privacy ter discussie staat, kunnen staten mogelijk wetten aannemen die de toegang tot anticonceptie beperken.
Lawrence v. Texas (2003) – Seksuele Vrijheden
- Inzet: Hief wetten op die seksuele activiteiten tussen mensen van hetzelfde geslacht strafbaar stelden.
- Gevaar: Er is een reëel risico dat deze uitspraak opnieuw wordt bekeken, wat zou kunnen leiden tot het herstel van discriminerende wetten.
Affordable Care Act (2010) – Gezondheidszorg
- Inzet: Breidde de toegang tot gezondheidszorg uit voor miljoenen Amerikanen.
- Gevaar: De wet blijft een doelwit voor conservatieve rechters. Verdere rechtszaken kunnen delen van de wet ondermijnen, vooral wat betreft de toegang tot betaalbare gezondheidszorg.
Amy Coney Barrett: Hypocrisie en Machtspolitiek
De benoeming van Amy Coney Barrett in 2020, slechts weken voor de presidentsverkiezingen, leidde tot forse kritiek en verhitte discussies. Haar bevestiging verstevigde de conservatieve meerderheid in het Hooggerechtshof en opende de deur voor het terugdraaien van progressieve wetgeving op gebieden zoals abortus, immigratie en LGBTQ-rechten.
Wat deze benoeming extra controversieel maakte, was de manier waarop het Republikeinse leiderschap, met name Mitch McConnell, zijn houding ten opzichte van Supreme Court-nominaties had gewijzigd. In 2016, toen president Obama Merrick Garland nomineerde om de overleden rechter Antonin Scalia te vervangen, weigerde McConnell de nominatie in behandeling te nemen, omdat hij vond dat deze te dicht bij de verkiezingen plaatsvond. Deze zet leidde ertoe dat de zetel negen maanden lang onbezet bleef, totdat Trump werd verkozen en Neil Gorsuch werd benoemd.
In Barrett’s geval veranderde McConnell echter van koers. Ondanks dat haar nominatie slechts enkele weken voor de verkiezingen plaatsvond, drong hij aan op een snelle bevestiging. Dit leidde tot scherpe kritiek van de Democraten, die deze zet beschouwden als politiek gemotiveerd om de conservatieve meerderheid in het Hooggerechtshof te consolideren.
Zoals senator Amy Klobuchar tijdens Barrett’s hoorzitting opmerkte: “De hypocrisie in dit proces ondermijnt het vertrouwen in onze instellingen en het Hooggerechtshof, dat nu niet langer lijkt te opereren als een onafhankelijke juridische instelling, maar als een politiek instrument.”
Langetermijngevolgen: Een Conservatieve Juridische Agenda
De juridische erfenis van Trump zal ver voorbij zijn presidentschap voelbaar blijven. Zijn benoemingen van jonge, conservatieve rechters, die levenslange termijnen vervullen, verzekeren dat zijn invloed op het Amerikaanse rechtssysteem decennia zal voortduren. Vragen over gezondheidszorg, immigratie en burgerrechten zullen onder deze rechtspraak waarschijnlijk conservatieve antwoorden krijgen, wat leidt tot een diepgaande transformatie van de Amerikaanse samenleving.
Zoals Fareed Zakaria in CNN benadrukte: “De grootste erfenis van Trump is de normalisatie van autoritair leiderschap, gecombineerd met een terugtrekking van de VS uit de multilaterale wereldorde.”
Wat als Trump Wint in 2024?
Mocht Trump in 2024 opnieuw verkozen worden, zou hij nog meer rechters kunnen benoemen, wat de conservatieve greep op de Amerikaanse rechtsstaat verder versterkt. Dit scenario zou de VS verder isoleren op het internationale toneel en binnenlandse polarisatie verdiepen. Zijn nadruk op loyaliteit en persoonlijke controle over juridische instituten kan leiden tot verdere autoritaire trekjes, zoals werd gezien in zijn poging om de verkiezingsuitslag van 2020 aan te vechten.