Papiamentu ontstond uit koloniale onderdrukking en is een volwaardige taal die nog altijd wordt gemarginaliseerd, vooral in het onderwijs. Onderwijs in de moedertaal is cruciaal voor sociale rechtvaardigheid, culturele erkenning en dekolonisatie van kennis en identiteit.
César Andreu Iglesias onthult in Los derrotados de menselijke strijd tegen kolonialisme, armoede en politieke verdeeldheid in Puerto Rico. Met Sidney Mintz als vertaler krijgt het verhaal extra diepgang over waardigheid, sociale strijd en de erfenis van koloniale overheersing.
Frantz Fanon, een invloedrijke Caribische denker, psychiater en revolutionair, analyseerde de psychologische impact van kolonialisme en pleitte voor totale bevrijding. Zijn werk blijft relevant in hedendaagse discussies over postkolonialisme en raciale identiteit.
De media reproduceren racistische stereotypes door etnische minderheden bij negatief nieuws te benadrukken en bij positieve verhalen te ‘ver-Nederlandsen’. Dit bevestigt witte dominantie en structureel racisme. Een rechtvaardige journalistiek vereist dekolonisatie en echte representatie van alle Nederlanders.