Papiamentu belicht als taal van verzet en creativiteit, gevormd door slavernij en koloniale macht. Het toont de strijd om erkenning in onderwijs en benadrukt moedertaal als bron van emancipatie en culturele kracht.
Medardo de Marchena gaf Curaçao en Bonaire een stem van verzet en waardigheid. Zijn pamfletten, liederen en keuze voor eenvoud tonen dat vrijheid niet van bovenaf komt, maar groeit vanuit taal, gemeenschap en zelfbewustzijn.
Verzet op de Antillen komt voort uit collectieve actie, van Francisco’s stille staking op Bonaire tot Tula’s opstand en culturele rituelen als tambú, waarin solidariteit en wederzijdse bevrijding een levend erfgoed vormen tegen onderdrukking.
Antilliaanse volksgebruiken zijn geen folklore, maar vormen van cultureel verzet en overleving. Rituelen rond geboorte, dood en feestdagen weerspiegelen de veerkracht van gemeenschappen die hun identiteit behouden ondanks koloniale onderdrukking en culturele assimilatie.
Astrid Elburg leidt het Herdenkingscomité Slavernijverleden, gericht op erkenning en kritische herdenking van Nederland’s slavernijgeschiedenis. Met uitdagingen zoals de betrokkenheid van NiNsee en de spanning tussen respect en kritiek, streven ze naar bewustwording en rechtvaardigheid.
Kolonialisme was een complex systeem van militaire, economische en culturele overheersing dat Europese mogendheden gebruikten om gekoloniseerde volkeren te controleren en exploiteren. De impact hiervan blijft voelbaar in de hedendaagse wereld.
Antilliaanse gerechten zoals funchi ontstonden tijdens de slavernij. Deze culinaire tradities weerspiegelen de veerkracht en creativiteit van tot slaaf gemaakte mensen en hun doorgegeven erfgoed.
Koloniale littekens bij Surinamers en Antillianen blijven voelbaar in identiteit, opvoeding en taal. Generatie-op-generatie trauma’s, culturele schaamte en hedendaags racisme verdiepen de impact. Erkenning, herstel van moedertaal en historische openheid zijn cruciaal voor heling.
Op 17 augustus 2024 biedt de Tula Lezing in Rotterdam de kans om Medardo de Marchena, een invloedrijke figuur die zich hard maakte tegen koloniale misstanden, te eren en zijn bijdragen aan rechtvaardigheid te herdenken.
Pater Paul Brenneker integreerde zich volledig in Curaçao door vloeiend Papiamentu te leren. Zijn oprechte empathie en culturele betrokkenheid maakten hem geliefd. Zijn werken – zoals Sambumbu en Curaçaoensia – documenteren Guene, volksreligie en slavernijverzet.