Owen Jones, een van de scherpste linkse journalisten in het Verenigd Koninkrijk, heeft recent onthuld hoe de BBC worstelt met interne kritiek op haar verslaggeving over Israël’s oorlog in Gaza. In een diepgravend onderzoek sprak hij met 13 (ex-)BBC-medewerkers die anoniem hun zorgen deelden: de BBC zou systematisch pro-Israëlisch zijn en Palestijns leed bagatelliseren.
Wat er bij de BBC gebeurt, is geen geïsoleerd incident. Ook in Nederland zien we een patroon van framing en selectieve verslaggeving rondom Israël en Palestina. De NOS, NRC en de Volkskrant hanteren vaak een toon die Palestijnse slachtoffers reduceert tot statistieken, terwijl Israëlische slachtoffers met emotie en context worden besproken. De vraag is: waarom gebeurt dit, en wat betekent dit voor hoe wij naar het conflict kijken?
Interne Revolte bij de BBC
Sinds oktober 2023 groeit de onvrede binnen de BBC over de manier waarop de oorlog in Gaza wordt verslagen. Journalisten binnen de omroep klagen dat Israëlische claims vaak zonder kritisch onderzoek worden overgenomen, terwijl Palestijns leed wordt gedevalueerd en in vage, neutrale termen in de headlines wordt verwerkt. Israëlische militaire acties worden steevast verzacht met woorden als “vergelding” of “verdediging”, terwijl Palestijnse aanvallen worden omschreven als “slachtpartijen” of “gruweldaden”. Toen Amnesty International Israël beschuldigde van genocide, besteedde de BBC daar nauwelijks aandacht aan, wat de frustratie binnen de organisatie verder aanwakkerde.
Volgens BBC-journalisten is deze tendens niet alleen het gevolg van externe druk, maar ook van de invloed van één persoon: Raffi Berg, hoofdredacteur van BBC News Online voor het Midden-Oosten. Hij bepaalt grotendeels de toon van de berichtgeving over Israël en Palestina en zou actief kritische verhalen afzwakken of volledig laten verdwijnen. Berg heeft nauwe banden met Israël en Mossad en publiceerde zelfs een boek waarin hij de Israëlische geheime dienst verheerlijkt.
De BBC zelf ontkent elke vorm van vooringenomenheid, maar het patroon is overduidelijk. Israëlische daden worden verzacht, Palestijnse slachtoffers worden gedehumaniseerd en intern protest wordt genegeerd. Wat ooit gold als een baken van journalistieke integriteit, lijkt steeds meer te bezwijken onder politieke en ideologische beïnvloeding.
Media-bias is geen toeval
Het probleem bij de BBC staat niet op zichzelf. Westerse media – inclusief de Nederlandse – vertonen structureel hetzelfde patroon in hun berichtgeving over Israël en Palestina. Dit wordt onder andere zichtbaar in taalgebruik, waarbij Israëlische bombardementen op Palestijnen vaak neutraal worden gebracht met koppen als “Palestijnen gedood bij aanval”, terwijl Palestijnse aanvallen expliciet benoemd worden als “Hamas vermoordt X Israëli’s”. De eerste formulering laat de dader weg, terwijl de tweede juist de nadruk legt op wie verantwoordelijk is.
Ook in de mate van empathie is er een duidelijke scheefgroei. Israëlische slachtoffers krijgen dagenlange uitgebreide verslaggeving, inclusief persoonlijke verhalen en context, terwijl de duizenden Palestijnse doden vaak gereduceerd worden tot een abstract getal. Daarnaast worden pro-Palestina demonstraties vaak neergezet als “omstreden” of “mogelijk antisemitisch”, terwijl pro-Israëlische bijeenkomsten vooral worden geframed als steunbetuigingen.
Deze vooringenomenheid is geen toeval. Israël oefent al decennialang grote invloed uit op westerse politiek en media. Lobbygroepen zetten redacties onder druk, pro-Israëlische politici herhalen onkritisch Israëlische talking points en journalisten weten dat openlijke kritiek op Israël kan leiden tot beschuldigingen van antisemitisme, wat hun carrière kan schaden.
Ook in Nederland zagen we dit onlangs bij de rel rond presentator Nadia Moussaid, die onder vuur kwam te liggen vanwege vermeende pro-Palestijnse sympathieën. Of neem de NOS, die jarenlang uiterst voorzichtig formuleerde over Israël om klachten van de Israëlische ambassade en pro-Israëlische organisaties te vermijden. De media houden zich hiermee onbedoeld of bewust aan een narratief dat Israël ontziet en de onderdrukking van Palestijnen normaliseert.
Wat kunnen we hieraan doen?
De manier waarop grote media over Gaza berichten, beïnvloedt niet alleen hoe het publiek naar het conflict kijkt, maar ook hoe politici erop reageren. Zolang de BBC en andere nieuwsorganisaties blijven wegkijken van Israëlische misdaden, zullen westerse regeringen Israël blijven steunen en zal de bezetting voortduren. De media spelen een cruciale rol in het in stand houden van de status quo, en juist daarom is het van belang om kritisch te blijven en in actie te komen.
Dat begint bij bewustwording. Let op hoe berichtgeving wordt geframed en welke woorden worden gebruikt. Wie wordt als dader benoemd en wie niet? Wiens leed krijgt een gezicht en wiens leed blijft een abstract cijfer? Door verschillende bronnen te raadplegen, waaronder onafhankelijke en Palestijnse media, kunnen we een completer beeld krijgen van de situatie. Maar bewustzijn alleen is niet genoeg. Publieke omroepen zoals de NOS en de NPO moeten ter verantwoording worden geroepen wanneer hun berichtgeving eenzijdig is. Klachten indienen en publieke druk uitoefenen kan hen dwingen om een eerlijker narratief te hanteren.
Daarnaast is het belangrijk om alternatieve media te steunen. Onafhankelijke platforms zoals The Intercept, +972 Magazine en Al Jazeera bieden vaak een veel vollediger en kritischer perspectief dan de gevestigde westerse media. En uiteindelijk ligt de grootste kracht in politieke druk. Wanneer genoeg mensen eisen dat Nederland stopt met het steunen van Israëlische apartheid, kan het beleid veranderen.
De BBC mag dan de grootste omroep ter wereld zijn, maar als het op Gaza aankomt, heeft het zijn geloofwaardigheid verloren. Dat betekent niet dat we machteloos zijn. Het is aan ons om de verhalen die worden genegeerd of verdraaid wél te blijven vertellen, en om een journalistiek klimaat te eisen dat zich niet langer laat gijzelen door politieke belangen.
www.dropsitenews.com bbc-civil-war-gaza-israel-biased-coverage