Hoewel niet alles van waarde direct nuttig lijkt, zijn er lessen die vooral waardevol zijn om andere redenen dan onmiddellijk rendement. Een voorbeeld hiervan is een les Russisch die niet gericht is op praktische vaardigheden, maar eerder op culturele verkenning. Leerlingen leren eenvoudige zinnen zoals ‘Honderd gram wodka en een augurkje, alstublieft. Het station? Rechtdoor. Goedendag en tot ziens!’ in het Russisch. Ze oefenen ook met het Cyrillische alfabet en kunnen inmiddels tot twintig tellen.
Elk jaar wordt verwacht dat de belangstelling voor deze les afneemt, maar ondanks het ontbreken van actieve wervingsinspanningen en het niet communiceren van het aanbod, vinden steeds weer leerlingen de weg naar deze les. Dit jaar zijn er een eersteklasser en vier derdeklassers die vrijwillig, zonder enige dwang, deelnemen aan een wekelijkse les na schooltijd.
Tijdens deze lessen heerst een ontspannen sfeer waarin de leerlingen zich vrij voelen. Er hoeft geen orde te worden gehouden, en geen enkele vorm van correctie is nodig. De leerlingen halen diep adem en genieten van de vrijheid om te oefenen zonder angst voor belachelijk maken. Er worden verzoeken ingediend, zoals leren hoe je eten koopt, waarbij de focus begint bij eenvoudige boodschappen zoals brood. Sommige gevraagde woorden en uitdrukkingen kunnen echter niet altijd worden behandeld vanwege beperkingen in taalvaardigheid.
De betrokkenheid en het leerrendement van de leerlingen zijn opmerkelijk; ze onthouden vaak wat er in vorige lessen is behandeld, wat een positieve afwijking vormt van reguliere lessen.
Deze korte lesmomenten benadrukken een ideale vorm van onderwijs waarbij de vrijheid en nieuwsgierigheid van leerlingen centraal staan. Het roept de vraag op of het mogelijk is om de minder inspirerende aspecten van het onderwijs, zelfs bij belangrijke vakken, te transformeren. Dit herinnert aan de dromen van onderwijsvernieuwing van veertig jaar geleden, toen leerlingen zelf actief streefden naar verandering.
Deze lessen worden verzorgd door Wera de Lange, lerares Duits en Mens & Maatschappij aan een vmbo voor horeca, brood en banket in Amsterdam.