De opkomst van rechts-populistische bewegingen in de Verenigde Staten heeft niet alleen wortels in de witte arbeidersklasse, zoals vaak wordt gedacht, maar trekt ook een aanzienlijk deel van de kleine middenklasse aan. Deze groep, bestaande uit kleine bedrijfseigenaren, zelfstandigen en ondernemers, speelt een cruciale rol in de moderne populistische golf.
Een opvallend voorbeeld hiervan is het MAGA-momentum rond Donald Trump, dat met succes het wantrouwen en de frustraties van deze groep aanboorde. De bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 onthulde niet alleen een politiek verdeeld land, maar liet ook zien hoe ver delen van de middenklasse bereid zijn te gaan om hun vrijheid en economische belangen te beschermen.
Hier onderzoeken we waarom de kleine middenklasse vatbaar is voor rechts-populistische retoriek, hoe dit zijn invloed heeft op de Amerikaanse politiek, en welke lessen we hieruit kunnen trekken.
Advertentie:
De Kleine Middenklasse en Hun Wantrouwen tegen de Overheid
In de Verenigde Staten wordt de kleine middenklasse gekenmerkt door een diep geworteld verlangen naar economische zelfstandigheid. Veel kleine ondernemers en zelfstandigen zien hun bedrijf als een uitdrukking van hun persoonlijke vrijheid. Dit ideaal staat in direct verband met de Amerikaanse ‘self-made’ cultuur en het idee van de American Dream: succes door hard werken, zonder inmenging van bovenaf.
Voor deze groep voelt overheidsinmenging vaak als een bedreiging voor hun autonomie. Ze zien belastingverhogingen, regulering en sociale voorzieningen vaak als obstakels die hun winstgevendheid in gevaar brengen. Bovendien beschouwen ze vakbonden soms als organisaties die enkel het belang van de werknemers vertegenwoordigen en hun eigen macht en winst ondermijnen. In hun ogen worden de eisen van de arbeidersklasse vaak als vijandig ervaren voor de belangen van kleine ondernemers.
MAGA en de Politiek van Verontwaardiging
De Make America Great Again (MAGA)-beweging rond Donald Trump heeft op slimme wijze ingespeeld op het wantrouwen van de kleine middenklasse tegenover de overheid. Trump’s retoriek tegen “de elite” en zijn beloftes om regels en belastingen voor kleine ondernemers te versoepelen, spraken deze groep aan. Zijn beleid en uitspraken waren gericht op het versterken van een gevoel van verontwaardiging en onrechtvaardigheid. Hij positioneerde zichzelf als verdediger van ‘de gewone Amerikaan’ die zou worden overspoeld door bureaucratische regels, belastingen en multiculturele belangen.
De MAGA-beweging biedt de kleine middenklasse een vijandbeeld: een overheid die hun vrijheid beperkt, vakbonden die eisen stellen die hun bedrijf schaden, en stedelijke elites die hen economisch achterstellen. Dit speelt in op hun angsten en versterkt hun wantrouwen tegen alles wat zij zien als inbreuk op hun vrijheid en succes.
De Bestorming van het Capitool: Een Beweging van de Kleine Middenklasse
De bestorming van het Capitool op 6 januari 2021 was een van de meest schokkende gebeurtenissen in de recente Amerikaanse geschiedenis. Bij het onderzoeken van de achtergronden van de deelnemers bleek dat veel van hen kleine ondernemers en zelfstandigen waren: mensen met eigen bedrijven, van bloemisten tot managers van kleine firma’s. Deze groep was oververtegenwoordigd bij de opstand, wat de sociale samenstelling van de MAGA-beweging bevestigde.
Deze ondernemers waren bereid om hun bedrijven tijdelijk te verlaten, reisden door het land en namen de kosten van hun deelname voor eigen rekening. Dit wijst op hun economische zelfredzaamheid en op een gedeeld gevoel van dreiging. Voor hen was de bestorming niet alleen een politieke daad, maar een poging om hun economische vrijheid en onafhankelijkheid te verdedigen. De radicaliteit van deze actie onderstreept het diepe wantrouwen van deze groep tegenover de overheid en hun bereidheid om hun overtuigingen met extreme middelen te verdedigen.
Het Ideaal van de “Onafhankelijke” en de Kritiek op Sociale Voorzieningen
Voor de kleine middenklasse is er vaak een sterk verband tussen economisch succes en persoonlijke identiteit. De gedachte “Be my own boss” en de trots om zelfvoorzienend te zijn, maken deel uit van hun waarden. Dit vertaalt zich in een afkeer van sociale voorzieningen zoals bijstandsuitkeringen, voedselbonnen en werkloosheidssteun, die zij soms zien als een stimulans voor “luiheid.” Ze zien zichzelf als degenen die hard werken en zich inzetten om hun economische positie te behouden, en ervaren sociale voorzieningen voor werklozen en armen als oneerlijk en schadelijk voor hun belangen.
Deze afkeer van sociale voorzieningen is een voedingsbodem voor de rechtse retoriek die stelt dat overheidsprogramma’s, bedoeld om de werkende en lagere klassen te helpen, juist werken als obstakels voor de middenklasse. Het idee dat hun belastinggeld wordt besteed aan mensen die “niet willen werken,” wordt krachtig benut door populistische politici, die de overheid als vijand van de kleine ondernemer neerzetten.
Waarom De Kleine Middenklasse Een Belangrijke Factor Is in Rechtse Populistische Bewegingen
De aantrekkingskracht van rechtse populistische bewegingen op de kleine middenklasse is gebaseerd op een reeks sociaal-economische spanningen. Deze groep bevindt zich in een precaire positie: enerzijds zijn ze niet zo rijk en machtig als de kapitalistische elite, maar anderzijds voelen ze zich ook niet thuis bij de werkende klasse. De kleine middenklasse ziet zichzelf vaak gevangen tussen de macht van grote bedrijven, die hun markten domineren, en de eisen van de arbeidersklasse, die hun winstgevendheid kunnen aantasten. Dit maakt hen vatbaar voor een politiek van wantrouwen en verzet tegen zowel overheid als vakbonden.
Voor rechtse populistische bewegingen vormen deze gevoelens van onzekerheid en frustratie een perfect fundament. Door deze groep te positioneren als de “echte Amerikanen” die opkomen tegen een vijandige overheid, winnen populistische politici hun steun en stimuleren ze hun activisme.
Wat Progressieve Bewegingen Kunnen Leren
Progressieve bewegingen moeten deze dynamiek begrijpen en erkennen dat de kleine middenklasse niet automatisch een bondgenoot van links of rechts is. Deze groep kan worden beïnvloed door zowel linkse als rechtse retoriek, afhankelijk van hoe hun zorgen worden aangesproken. Links zou zich sterker kunnen inzetten om de belangen van de kleine middenklasse te erkennen en zich uit te spreken tegen de negatieve effecten van grote bedrijven en monopolies, die kleine ondernemers vaak schaden.
Door initiatieven te steunen die de monopoliemacht van grote bedrijven beperken, eerlijke belastingen bevorderen en lokale economische ontwikkeling stimuleren, kan links een aantrekkelijk alternatief bieden. Daarnaast kunnen progressieve bewegingen laten zien dat sterke sociale voorzieningen ook de kleine middenklasse beschermen in tijden van economische onzekerheid, en dat een robuust systeem van collectieve rechten hen in moeilijke tijden kan helpen.
Het Belang van de Kleine Middenklasse in de Politieke Strijd
De opkomst van het MAGA-momentum en de bestorming van het Capitool hebben laten zien hoe groot de invloed van de kleine middenklasse kan zijn op politieke bewegingen, vooral wanneer ze zich vervreemd voelen van de overheid en maatschappelijke instellingen. Rechtse populistische bewegingen hebben succesvol gebruikgemaakt van hun wantrouwen, maar progressieve bewegingen kunnen, door de juiste strategieën toe te passen, deze groep aanspreken en hun steun winnen.
De kleine middenklasse kan in tijden van crisis snel radicaliseren, maar hun steun kan ook worden geworven door economische rechtvaardigheid en bescherming van kleine ondernemers centraal te stellen. Door zich te richten op een inclusieve economie die het belang van kleine bedrijven, werkende mensen en sociale voorzieningen erkent, kan progressief beleid deze groep een alternatief bieden voor destructieve vormen van populisme en hen uitnodigen voor een inclusieve, democratische strijd voor sociale en economische gelijkheid.