In het hart van het Israëlisch-Palestijnse conflict ligt een van de meest complexe en controversiële kwesties: de Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Centraal in deze kwestie staan organisaties zoals Amana, die onmisbaar zijn in de expansie van deze nederzettingen. Om hun activiteiten te begrijpen, moeten we echter teruggaan naar de oorsprong: de Gush Emunim-beweging.
Gush Emunim: De Ideologische Basis
Gush Emunim, wat “Blok van Gelovigen” betekent, werd in 1974 opgericht door religieus-nationalistische Zionisten. Deze beweging geloofde dat het vestigen van Joden in het hele historische land van Israël, inclusief de Westelijke Jordaanoever, een religieuze verplichting is. Voor hen is de volledige controle over dit gebied essentieel voor de uiteindelijke vervulling van hun religieuze en nationale missie.
Hoewel de Gush Emunim-beweging officieel werd ontbonden in de jaren 80, leeft haar ideologie voort in verschillende nederzettingsorganisaties, waaronder Amana.
Amana: De Praktische Uitvoering
Amana, opgericht in 1978 door voormalige leden van Gush Emunim, heeft de ideologie van de beweging omgezet in tastbare realiteit. Door het kopen van land, het ontwikkelen van infrastructuur en het bouwen van nederzettingen, heeft Amana een sleutelrol gespeeld in de uitbreiding van Joodse gemeenschappen op de Westelijke Jordaanoever. Dit wordt vaak gedaan met de steun van zowel de Israëlische regering als particuliere donateurs, waaronder invloedrijke personen uit de diaspora.
Amana’s activiteiten zijn echter niet zonder controverse. Volgens internationaal recht worden de nederzettingen als illegaal beschouwd, en hun uitbreiding vormt een ernstige belemmering voor het bereiken van een vreedzame tweestatenoplossing. Ondanks de kritiek blijft Amana vastberaden in haar missie, waarbij ze vasthoudt aan de visie van een onverdeeld Israëlisch land.
Vergelijkbare Organisaties: Het Grotere Plaatje
Amana is niet de enige organisatie die actief is in de nederzettingenbeweging. Yesha Council is een andere belangrijke speler, die fungeert als de overkoepelende organisatie voor nederzettingen in Judea, Samaria (de Bijbelse namen voor de Westelijke Jordaanoever), en Gaza. Ze werken nauw samen met organisaties zoals Amana om de nederzettingenpolitiek te bevorderen en hebben een directe invloed op de Israëlische regering.
Daarnaast zijn er groepen zoals Elad Foundation en Ateret Cohanim, die zich specifiek richten op Jeruzalem. Elad is berucht om zijn inspanningen om Joden te vestigen in Palestijnse wijken van Oost-Jeruzalem, wat de spanningen in deze al kwetsbare regio verder verergert. Ateret Cohanim richt zich op het verwerven van eigendommen in de Oude Stad en omliggende Arabische wijken, met als doel de Joodse aanwezigheid in de hele stad te versterken.
Amerikaanse Donoren: De Geldstroom Achter de Nederzettingen
De nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever zouden zonder de constante stroom van financiële steun uit de diaspora niet kunnen floreren. In het bijzonder hebben Amerikaanse donoren een cruciale rol gespeeld bij het mogelijk maken van de expansie van deze nederzettingen, wat een van de grootste obstakels vormt voor een vreedzame oplossing van het Israëlisch-Palestijns conflict.
De Rol van Joodse Amerikanen
Veel van de financiële steun voor de nederzettingen komt van Joodse Amerikanen die zich sterk verbonden voelen met Israël, niet alleen als hun religieuze en culturele thuisland, maar ook als een strategische bondgenoot. Voor sommigen is de steun aan de nederzettingen een uitdrukking van hun toewijding aan het idee van een Groot-Israël, waarin de volledige controle over het Bijbelse land wordt gezien als zowel een religieuze plicht als een noodzakelijke stap voor de veiligheid van de Joodse staat.
Verschillende organisaties in de Verenigde Staten werven actief fondsen voor nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever. Friends of Ir David (ook bekend als de City of David Foundation) en The Hebron Fund zijn slechts twee voorbeelden van Amerikaanse non-profits die aanzienlijke bedragen inzamelen om Joodse gemeenschappen in bezette gebieden te ondersteunen. Deze fondsen worden gebruikt voor de aankoop van land, de bouw van woningen, en de ontwikkeling van infrastructuur, waaronder scholen en synagogen.
De Impact van Amerikaanse Belastingvoordelen
Wat de situatie nog complexer maakt, is dat veel van deze fondsenwervende organisaties geregistreerd zijn als 501(c)(3) non-profits, wat betekent dat donaties aan deze organisaties fiscaal aftrekbaar zijn in de Verenigde Staten. Dit creëert een merkwaardige situatie waarin de Amerikaanse belastingbetaler indirect bijdraagt aan de uitbreiding van nederzettingen die volgens internationaal recht illegaal zijn.
Volgens een onderzoek van de New York Times hebben Amerikaanse non-profitorganisaties meer dan 200 miljoen dollar ingezameld voor nederzettingen tussen 2009 en 2013. Dit geld stroomde naar een breed scala aan projecten, van de bouw van nieuwe woningen tot de financiering van beveiligingssystemen die nodig zijn om nederzettingen te beschermen tegen aanvallen. Dit soort financiële steun heeft de nederzettingenbeweging in staat gesteld om in omvang en invloed te groeien, ondanks internationale druk en de officiële Amerikaanse politieke positie die deze nederzettingen als een obstakel voor vrede beschouwt.
De Invloed van Christelijke Zionisten
Naast Joodse Amerikanen zijn er ook Christelijke zionistische groepen in de Verenigde Staten die een substantiële bijdrage leveren aan de nederzettingen. Voor veel van deze christenen is de vestiging van Joden in het Bijbelse land een vervulling van profetieën uit het Oude Testament. Ze geloven dat dit een noodzakelijke voorwaarde is voor de uiteindelijke terugkeer van Jezus Christus, en daarom steunen ze de nederzettingenbeweging met fervent enthousiasme.
Een van de meest prominente organisaties in dit verband is Christians United for Israel (CUFI), de grootste pro-Israël lobbygroep in de Verenigde Staten. CUFI heeft miljoenen dollars ingezameld om nederzettingen en nederzettingsgerelateerde projecten te ondersteunen. Dit omvat zowel directe steun aan nederzettingen als het financieren van politieke lobbycampagnes die druk uitoefenen op de Amerikaanse regering om haar beleid ten opzichte van Israël te versoepelen.
Een Blokkade voor Vrede
De gezamenlijke inspanningen van organisaties zoals Amana en hun Amerikaanse donoren maken de situatie op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem steeds complexer en uitzichtlozer. Door het creëren van ‘feiten op de grond’ ondermijnen ze niet alleen de mogelijkheid van een tweestatenoplossing, maar dragen ze ook bij aan de voortdurende spanningen en het geweld in de regio. Terwijl internationale druk toeneemt en de roep om sancties luider wordt, blijven deze organisaties onverminderd doorgaan met hun activiteiten, vastberaden in hun ideologische overtuiging.
De financiële steun van Amerikaanse donoren, of het nu uit religieuze overtuiging, politieke overtuiging, of een gevoel van verbondenheid met Israël voortkomt, heeft de nederzettingenbeweging op de Westelijke Jordaanoever in staat gesteld om door te gaan met het creëren van ‘feiten op de grond’. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor de mogelijkheid van een vreedzame oplossing van het conflict en onderstreept hoe diep verankerd de steun voor de nederzettingen is in bepaalde Amerikaanse kringen.
Zolang deze geldstroom aanhoudt, zullen organisaties zoals Amana blijven groeien en de nederzettingen verder uitbreiden, met alle gevolgen van dien voor de stabiliteit en de toekomst van de regio.