Langs de Prinsengracht in Amsterdam vierde men in 2008 enthousiast de deelname van burgemeester Job M. Cohen aan de Gay Pride Parade. Cohen, die sinds 15 januari 2001 burgemeester was, had zich al snel gepositioneerd als een krachtig symbool van acceptatie en zichtbaarheid voor de LGBTQ+ gemeenschap.
Het hoogtepunt van zijn betrokkenheid vond plaats op 1 april 2001, toen hij klokslag middernacht als eerste burgemeester ter wereld vier huwelijken voltrok tussen mensen van hetzelfde geslacht. “Het is een van de mooiste herinneringen die ik heb aan mijn tijd als burgemeester,” zei Cohen later. De gebeurtenis, live uitgezonden op AT5, was het resultaat van jarenlange inzet van activisten en politici als Boris Dittrich van D66.
De huwelijksvoltrekking zelf was bijzonder – zowel vanwege de historische betekenis als vanwege de menselijke verhalen erachter. De koppels waren gekozen na een oproepje in de Gay Krant, en hoewel er vooraf al werd gesproken over een ‘mediacircus’, had dat de vreugde niet kunnen temperen. Anne-Marie Thus, die samen met haar partner Helène Faasen trouwde, vertelde dat haar oma speciaal naar een tante in Weesp ging om het live te volgen.
Kees Neefjes en Rop Janze, een van de vier koppels, herinneren zich hoe het voelde om te trouwen in een wereld die nog niet helemaal klaar was voor hun liefde. “Ons trouwboekje bijvoorbeeld, daar staan onze namen keurig in genoemd, maar op de volgende bladzijde staat dat we bruid en bruidegom zijn,” vertelde Kees lachend. Zelfs hun bruidstaart moest op het laatste moment aangepast worden – de bakker had het vrouwtje eraf gehaald en er zelf een mannetje bij geplakt. Toch was de dag zelf magisch: de gasten droegen allemaal roze linten, en zelfs de ooms die zich eigenlijk ‘gewetensbezwaard’ voelden, liepen trots mee.
Ondanks de historische stap van het homohuwelijk beseffen Kees en Rop dat de strijd voor volledige acceptatie nog lang niet gestreden is. “Homo is op scholen nog steeds het populairste scheldwoord. Dat maakt het voor kinderen die uit de kast willen komen ontzettend moeilijk,” zegt Kees. Cohen beaamt dat de realiteit niet rooskleurig is. “Dat huwelijk, dat staat. Maar dat we niet meer hand in hand kunnen lopen op straat? Dat is heel erg, en daar moeten we met zijn allen nog steeds mee aan de slag.”
Het homohuwelijk mag dan een gezamenlijke overwinning zijn geweest, de strijd voor acceptatie en gelijkheid is nog altijd niet voltooid. Juist daarom blijft het verhaal van die nacht in 2001 – en de mensen die het aandurfden – zo belangrijk.
Nieuwe inzichten, kritische verhalen
Op vrheid.nl schrijven we over vrijheid, gelijkheid, klimaat en LHBTQ+ rechten. Altijd scherp, altijd onafhankelijk. Blijf ons volgen en mis niets!