De laatste droom van Pedro Almodóvar: een filmisch schrijversdebuut

Pedro Almodóvar, de flamboyante grootmeester van de Spaanse cinema, heeft zich op zijn 75e gewaagd aan een nieuw terrein: de literatuur. In zijn bundel De laatste droom presenteert hij geen ordentelijke autobiografie, maar een ongetemde verzameling van twaalf verhalen — deels fictie, deels herinneringen, allemaal doordrenkt van de intensiteit en eigenzinnigheid die zijn films kenmerken.

Wie Almodóvar enkel kent van zijn filmwerk, herkent meteen zijn signatuur. Zijn werk draait steevast om verlangen, identiteit en het doorbreken van sociale conventies — thema’s die ook in deze bundel de boventoon voeren. Denk aan films als Todo sobre mi madre of Hable con ella: ook hier botsen levensdriften en normen onophoudelijk op elkaar. Toch is De laatste droom meer dan een verlengstuk van zijn films: het biedt een verfrissend perspectief op een maker die nu ook als schrijver overtuigt.

Geen conventionele autobiografie

Almodóvar noemt het zelf “een gefragmenteerde, onvolledige en enigszins cryptische autobiografie.” Maar het boek laat zich nauwelijks als autobiografie vangen. De bundel is een mengeling van schetsen, verhalen en herinneringen. Sommige zijn uitgesproken fictief — zoals het absurdistische relaas over een vampier die in een klooster schuilgaat. Andere zijn overduidelijk persoonlijk, vooral het titelverhaal waarin de dood van zijn moeder centraal staat. Juist in deze grenszone tussen feit en fictie schuilt Almodóvars kracht: de werkelijkheid is nooit voldoende, er moet altijd iets bij verzonnen worden.

Schrijven in beelden

Wat onmiddellijk opvalt, is hoe filmisch Almodóvar schrijft. Zijn scènes zijn groot en meeslepend, vol scherpe dialogen en onverwachte wendingen. Zo ook in het verhaal Te veel genre- en genderwisselingen, waarin een regisseur zijn geliefde acteur tot ster probeert te maken — een directe verwijzing naar Almodóvars eigen leven en werk. Zijn taal is barok en speels, zijn stijl direct en geestig, precies zoals zijn films.

Toch brengt deze aanpak risico’s met zich mee. Niet iedere filmmaker weet de stap naar literatuur succesvol te zetten. Quentin Tarantino’s Cinema Speculation verzandt in trivia en anekdotes, terwijl Fellini’s Fellini on Fellini verbleekt naast zijn filmische oeuvre. Almodóvar daarentegen levert geen slappe scripts af, maar volwaardige verhalen die op eigen benen staan. Hij toont zich niet enkel als regisseur die woorden in beelden omzet, maar ook als schrijver die beelden weet te vangen in taal.

De dood als rode draad

De dood vormt een belangrijke thematische onderstroom in deze bundel. Niet alleen in het aangrijpende relaas over zijn moeder, maar ook in zijn nieuwe film The Room Next Door — zijn eerste Engelstalige werk — waarin vriendschap en afscheid centraal staan. Almodóvar merkt zelf op dat hij “een probleem met de dood” heeft: hij kijkt er niet langer door de ogen van een jongeman, maar als iemand die beseft dat de dagen geteld zijn. Toch ademen deze verhalen geen berusting, maar vitaliteit — een krachtig verzet tegen de vergetelheid.

Een progressief perspectief

Vanuit een progressieve invalshoek valt op hoe Almodóvar steeds pleit voor ruimte voor de gemarginaliseerde ander: de vrouw die weigert zich te schikken, de homoseksueel die zich niet laat wegcijferen, de transpersoon die buiten de norm leeft. Zijn werk viert het recht om buiten patriarchale en kapitalistische kaders te bestaan. Ook De laatste droom past in deze traditie: het is geen gepolijste terugblik, maar een eigenzinnig en persoonlijk manifest van een kunstenaar die zich niet laat temmen.

Voor wie is dit boek?

Voor de bewonderaars van Almodóvar is het een feest van herkenning: verhalen die zijn films verrijken en verdiepen. Voor nieuwe lezers is het een intrigerende kennismaking met een kunstenaar die de werkelijkheid voortdurend uitdaagt. Het is geen “grote roman”, zoals Almodóvar zelf toegeeft, maar wel een werk dat laat zien hoe kunst en leven onafscheidelijk met elkaar verweven zijn.

Met De laatste droom laat Almodóvar zien dat zijn verbeeldingskracht nooit opdroogt — en dat is misschien wel de mooiste erfenis die hij als kunstenaar kan nalaten.