De Opkomst van China – In de schaduw van een instortend kapitalistisch systeem zien we niet alleen interne crises in het Westen, maar ook een verschuiving in de wereldwijde machtsverhoudingen. Waar de Verenigde Staten ooit onaantastbaar leek in haar economische en geopolitieke dominantie, heeft de opkomst van China als een economische en strategische grootmacht het wereldtoneel fundamenteel veranderd. Dit fenomeen is niet slechts een concurrentiestrijd tussen landen; het is een signaal dat de wereldorde die door het kapitalisme is gevormd, wordt uitgedaagd.
Het einde van de Amerikaanse hegemonie?
Sinds de Tweede Wereldoorlog heeft de Amerikaanse dollar gefunctioneerd als de onbetwiste wereldvaluta. Internationale handel, energiecontracten en zelfs nationale reserves werden gestandaardiseerd in dollars, wat de VS ongekende economische invloed gaf. Maar deze machtspositie brokkelt af.
Advertentie:
China, samen met bondgenoten zoals Rusland en landen in het Midden-Oosten, werkt actief aan de ‘dedollarisering’ van de wereldeconomie. De introductie van de yuan (RMB) als een alternatieve valuta voor grensoverschrijdende handel, ondersteund door strategische partnerschappen en technologische alternatieven zoals het Chinese betalingssysteem CIPS, toont aan dat de wereld niet langer afhankelijk wil zijn van het dollar-systeem.
De cijfers spreken boekdelen. Waar de yuan in 2010 minder dan 1% uitmaakte van China’s internationale transacties, is dat aandeel in 2024 gestegen tot meer dan 52%. Dit weerspiegelt een strategische en geleidelijke ondermijning van de dominantie van de dollar. Tegelijkertijd verminderen zowel China als Japan hun bezit van Amerikaanse schatkistobligaties, wat niet alleen de Amerikaanse schuldpositie kwetsbaarder maakt, maar ook de afhankelijkheid van deze traditionele financiële structuren vermindert.
China’s economische strategie: groei en invloed
Waar het kapitalisme in het Westen stagneert, groeit China met een tempo dat de VS nauwelijks kan bijhouden. Over de afgelopen drie decennia heeft China een gemiddelde jaarlijkse groei van 6% tot 8% gerealiseerd, terwijl de Amerikaanse economie slechts 2% tot 3% per jaar groeide. Het resultaat? China heeft een economie opgebouwd die nu 17,5 biljoen dollar bedraagt en snel het Amerikaanse BBP van 21 biljoen dollar nadert.
Maar het gaat niet alleen om cijfers. China investeert strategisch in essentiële industrieën zoals technologie, infrastructuur en de productie van batterijen. Het land beheerst 72% van de wereldwijde lithiumverwerkingscapaciteit en heeft belangrijke grondstoffenreserves veiliggesteld in landen als Australië, Chili en Canada. Tegelijkertijd biedt China financiële en technologische alternatieven aan opkomende economieën in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, wat zijn invloed verder uitbreidt.
Door zijn economische kracht te combineren met diplomatieke strategieën zoals het Belt and Road Initiative, creëert China een nieuw netwerk van economische afhankelijkheden die de westerse dominantie uitdagen.
De geopolitieke verschuiving: wie staat er tegenover wie?
Het geopolitieke landschap is drastisch veranderd. Terwijl de VS zich steeds verder vastdraait in conflicten zoals de oorlog in Oekraïne, waar het probeert Rusland economisch en militair te verzwakken, heeft China een pragmatische alliantie gesmeed met Rusland en andere strategische partners.
Landen zoals India, Saoedi-Arabië en zelfs traditionele bondgenoten van de VS kijken steeds meer naar China als een betrouwbare handelspartner en investeerder. Ondertussen hebben westerse sancties tegen Rusland niet het gewenste effect gehad. Rusland blijft olie en gas verkopen aan nieuwe markten, waarbij China en India een groot deel van die export opvangen. Dit toont niet alleen de grenzen van Amerikaanse sancties, maar ook de veerkracht van alternatieve economische systemen.
Wat betekent dit voor het kapitalisme?
De opkomst van China en de verschuiving in de mondiale machtsverhoudingen vormen een existentiële uitdaging voor het kapitalisme zoals we dat kennen. Het kapitalisme is historisch afhankelijk geweest van economische hegemonie en controle over markten. Het verlies van die controle, samen met de interne crises in het Westen, maakt duidelijk dat het systeem niet langer in staat is om zijn eigen stabiliteit te garanderen.
China’s model biedt op het eerste gezicht een alternatief. Het combineert centrale economische planning met kapitalistische marktelementen en legt de nadruk op nationale soevereiniteit en strategische investeringen. Voor sommige landen is dit aantrekkelijk, omdat het een uitweg biedt uit de afhankelijkheid van westerse instellingen zoals het IMF en de Wereldbank, die vaak strikte neoliberale voorwaarden opleggen.
Maar we moeten kritisch blijven. Hoewel China een alternatief biedt voor de Amerikaanse dominantie, betekent dit niet automatisch dat het een model van sociale rechtvaardigheid en duurzaamheid vertegenwoordigt. Het Chinese systeem heeft zijn eigen interne tegenstellingen: van extreme ongelijkheid tot ecologische uitdagingen en politieke repressie.
Een blik op de toekomst
De wereldorde staat op een keerpunt. Terwijl het kapitalisme in het Westen vastloopt en de Amerikaanse hegemonie afbrokkelt, ontstaat er een multipolaire wereld waarin nieuwe machtscentra opkomen. China is zonder twijfel de belangrijkste uitdager van de bestaande structuren, maar de vraag blijft: wat betekent dit voor de toekomst van de gewone mens?
Zal deze machtsverschuiving leiden tot een eerlijker en duurzamer wereldsysteem? Of wordt het slechts een herverdeling van macht binnen hetzelfde ongelijke kader?
Wat zeker is, is dat de tijd van westerse dominantie ten einde loopt. Of we dit nu zien als een kans om het kapitalisme eindelijk te vervangen door een rechtvaardiger systeem, of als een dreiging van een nieuwe wereldorde, één ding is duidelijk: verandering is onvermijdelijk. En het is aan ons om die verandering in de juiste richting te sturen.
Laten we deze overgang aangrijpen als een moment van reflectie én actie. De toekomst is niet alleen aan de grootmachten, maar ook aan de massa’s die het systeem dagelijks draaiende houden.
Meer weten over de grotere context?
De opkomst van China en de verschuiving in machtsverhoudingen staan niet op zichzelf. Ze maken deel uit van een bredere crisis binnen het kapitalisme. Lees hoe dit systeem zichzelf ondermijnt en waarom verandering onvermijdelijk is: De onvermijdelijke ondergang van een machtig systeem.
Advertenties: Door op een van de advertenties te klikken, help je ons enorm—het kost jou niets, maar maakt een groot verschil voor ons!