In Oost-Duitsland groeit het verzet tegen de opkomst van extreemrechts, dat steeds nadrukkelijker aanwezig is in het dagelijks leven. Terwijl rechtse partijen zoals de AfD in populariteit toenemen, staan burgers, activisten en sociaal-culturele centra op om te strijden voor democratie en een open samenleving. Maar wat betekent het om antifascistisch verzet te organiseren in regio’s waar neonazisme al decennia de norm lijkt te zijn?
Oost-Duitsland: Een Broeinest van Extreemrechts?
Na de val van de DDR kreeg Oost-Duitsland te maken met een neonazigeweld dat soms bijna oncontroleerbaar leek. Vanaf de jaren ’90 namen rechts-extremistische bewegingen gestaag toe. Tegen deze achtergrond hebben extreemrechtse groepen zich steeds meer gemanifesteerd in de regio’s Saksen en Thüringen, en sociale en politieke invloed opgebouwd, van de gemeenteraad tot de straat. Hoewel veel goed opgeleide en democratisch geëngageerde mensen Oost-Duitsland verlieten, bleven degenen die besloten te blijven een veerkrachtig verzet opbouwen.
Advertentie:
Een voorbeeld hiervan is Döbeln bleibt bunt (Döbeln blijft kleurrijk), een alliantie die jaarlijks een democratiefestival organiseert. Het evenement is een vreedzaam protest en een manier om de gemeenschap bijeen te brengen rond de idealen van vrijheid, solidariteit en gelijkheid. De groep Oma’s tegen Rechts, een burgerinitiatief met wortels in Oostenrijk, is hier ook sterk vertegenwoordigd. Deze vrouwen voeren al sinds de oprichting in 2017 campagne tegen racisme en voor de bescherming van minderheden. In Oost-Duitse steden zoals Döbeln staan zij symbool voor een burgerlijk verzet dat niet zwicht voor intimidatie.
Het Belang van Sociaal-Culturele Centra als Het Treibhaus
Sociaal-culturele centra zoals het Treibhaus in Döbeln fungeren als steunpilaren voor antifascistisch verzet en democratische initiatieven. Sinds de oprichting in de jaren ’90 biedt het centrum een veilige plek voor jongeren, activisten en iedereen die alternatieve ideeën wil delen. Het Treibhaus organiseert activiteiten zoals migratiebegeleiding, politieke debatten, en zelfs jeugd- en seniorenactiviteiten. Hier ontmoeten mensen elkaar, delen ervaringen en bouwen aan een gemeenschap die zich verzet tegen de normalisering van extreemrechts.
Het centrum is vaak doelwit van aanvallen: auto’s van medewerkers werden in brand gestoken, het gebouw werd beschadigd en neonazi’s probeerden evenementen te verstoren. Dit soort intimidatie laat zien hoe heftig de dreiging van extreemrechts is, maar ook hoe belangrijk het is dat deze plekken blijven bestaan. Het Treibhaus biedt een plek waar mensen niet alleen samenkomen om te ontspannen, maar ook om weerstand te bieden.
Politieke en Financiële Obstakels
De politieke druk op sociaal-culturele centra is groot, zeker nu de AfD in deelstaatparlementen in Oost-Duitsland is vertegenwoordigd. De partij heeft herhaaldelijk aangekondigd antifascistische programma’s stop te willen zetten en antifascistische initiatieven als “extreemlinks” te bestempelen. Door juridisch en financieel druk uit te oefenen, probeert de AfD de financiering van deze organisaties op te zeggen. Het aanspannen van rechtszaken en het aandragen van beschuldigingen van “linkse extremisme” is inmiddels een bekende strategie.
Het probleem ligt echter ook bij de overheidsfinanciering, die vaak onzeker is en op jaarbasis wordt toegekend. Dit maakt het moeilijk voor democratische initiatieven om hun werk op een duurzame manier voort te zetten. Het netwerk Polylux speelt hierop in door geld door te sluizen naar alternatieve projecten via particuliere steunlidmaatschappen. Hoewel het om kleine bedragen gaat, zijn ze van grote waarde voor antifascistische evenementen, repetitieruimtes en de nodige middelen voor burgerinitiatieven.
Een Kwestie van Uithoudingsvermogen en Samenwerking
Oost-Duitsland heeft behoefte aan een kritische en betrokken samenleving. De opkomst van extreemrechts in het Oosten onderstreept de noodzaak om democratische structuren te versterken en te beschermen. De tegenbeweging bestaat, maar ze heeft de steun van de bredere samenleving en politiek nodig. Clemens Albrecht van het Treibhaus benadrukt het belang van solidariteit: “Netwerken is essentieel, ideeën delen, elkaar steunen. Het zijn deze verbonden krachten die antifascistische projecten op de been houden.”
Het verzet tegen extreemrechts in Oost-Duitsland is een kwestie van lange adem. De betrokken organisaties werken hard om niet alleen nazi-vrije ruimtes te creëren, maar ook om blijvende, zichtbare verandering te realiseren in de gemeenschap. Elke demonstratie, bijeenkomst en burgerinitiatief draagt bij aan een samenleving waarin haat en uitsluiting geen kans krijgen. Het is een uitdagende, maar noodzakelijke strijd.
In Oost-Duitsland bewijst het maatschappelijk middenveld zijn kracht door zich tegen extreemrechts uit te spreken, ondanks de uitdagingen. Door burgerinitiatieven, sociaal-culturele centra en netwerken als Polylux kunnen mensen zich blijven organiseren en een veilige, inclusieve samenleving bouwen. Maar om daadwerkelijk impact te maken, is er structurele steun nodig vanuit de politiek en bredere samenleving. De antifascistische beweging blijft vastberaden in haar strijd voor een nazi-vrije samenleving, waarbij elke handeling telt.
Advertenties: Door op een van de advertenties te klikken, help je ons enorm—het kost jou niets, maar maakt een groot verschil voor ons!