Toen Trump het voormalige hoofd van de World Wrestling Entertainment (WWE) benoemde om het departement voor kleinbedrijf in Washington te leiden, veroorzaakte het nieuws nauwelijks opschudding. Geen verrassing: de eerste vijf maanden van zijn presidentschap waren zo bizar en chaotisch dat journalisten weinig tijd hadden om zich te verdiepen in de vreemde benoeming van iemand uit de Amerikaanse professionele worstelwereld.
Toch verdient deze benoeming meer aandacht. Het onthult niet alleen de nauwe banden die Trump heeft met de rijke zakelijke elite, maar weerspiegelt ook een diepere sociaal-economische trend. Trump is misschien extreem, maar hij is geen buitenaards wezen. Zijn opkomst is symptomatisch voor bredere culturele en maatschappelijke dynamieken die al langer spelen.
Advertentie:
Het Amerikaanse professionele worstelen, WWE, is voor veel progressieven een onbekend fenomeen. De ‘Grabber-in-Chief’, net als een groot deel van zijn aanhang, is echter een enorme fan. Het is belangrijk om te begrijpen dat er jaarlijks bijna een miljard dollar in deze wereld omgaat. Door de WWE te begrijpen, krijg je inzicht in hoe Trump dit culturele verschijnsel inzet om zijn eigen agenda te bevorderen.
Trump’s georkestreerde vijandigheid tegenover andere presidentskandidaten was pure ‘Pro-wrestling’. Kijk naar hoe hij hen beledigende bijnamen gaf zoals ‘Little Marco’ voor Marco Rubio, een senator uit Florida, en ‘Lyin’ Ted’ voor Ted Cruz, een senator uit Texas. Bij zijn verkiezingsbijeenkomsten trad hij op als ringmaster, en liet zijn publiek “Lock her up” scanderen tegen Hillary Clinton.
Dit kun je afdoen als theater, een slimme manier van Trump om zijn kiezers te bereiken. Maar in een verontrustender perspectief zie je dat de westerse samenleving verslaafd is geraakt aan het nepdrama van reality-tv-entertainment. Erger nog, doordat de media continu een gevoel van crisis creëren om kijkcijfers te genereren, raakt de kiezer gedesoriënteerd en verliest men het vermogen om te onderscheiden wie de macht werkelijk heeft en wie die macht misbruikt.
Trump belichaamt de samensmelting van mens en bedrijf – hij is een eenmans mega-merk, met zijn vrouw en kinderen als ‘spin-off brands’. Het komt hem goed uit: de kiezers zijn totaal afgeleid door de ‘shock’ politiek en eindeloos drama, en merken niet hoe kapitalisten buiten hun boekje gaan, rijkdom bij elkaar graaien en het milieu vergiftigen.
Trump is de uitkomst van een verhaal dat al langer speelt: hebzucht is goed, marktwerking de regel, geld is waar het om gaat in het leven. Je begrijpt Trump beter als je hem ziet als de weerspiegeling van een bredere culturele en sociale dynamiek. Terwijl de kiezers worden afgeleid door het spektakel, zijn het de kapitalisten die werkelijk profiteren.
Ondertussen hebben de Democraten in Amerika zich laten verblinden door het geld van miljardairs en schoven zij een gebrekkige kandidaat als Clinton naar voren, terwijl Bernie Sanders werd aangevallen en afgewezen. Sanders was de enige die echt bereid was om de groeiende inkomensongelijkheid aan te pakken.
In No Is Not Enough analyseert Naomi Klein op indrukwekkende wijze hoe het zover heeft kunnen komen dat Trump in het Witte Huis is beland. Ze onderzoekt niet alleen hoe het zover is gekomen, maar ook hoe het verder moet. Klein roept op tot verzet en doet verschillende strategische voorstellen, van economisch populisme tot een politiek gebaseerd op waarden en het mobiliseren van de ‘betrokken meerderheid’. Dit laatste is een belangrijk thema: hoe neoliberalisme staat voor liefdeloosheid, en hoe betrokkenheid bij het publiek wordt ontmoedigd. Volgens Klein is de ‘caring majority’ – de betrokken meerderheid – voor wie Trump een doorn in het oog is, nog steeds de sleutel tot verandering.