De Party for Socialism and Liberation – Een Amerikaanse Stem tegen Kapitaal en ImperiumTerwijl de Nederlandse politiek vaak vastzit in het idee van hervormen binnen het systeem, bestaat er aan de andere kant van de Atlantische Oceaan een beweging die hier radicaal van afwijkt. De Party for Socialism and Liberation (PSL), een marxistisch-leninistische partij uit de Verenigde Staten, biedt een krachtig alternatief voor het kapitalisme, imperialisme en de groeiende sociale ongelijkheid. In een land waar twee politieke partijen de macht monopoliseren, klinkt de stem van de PSL luid en compromisloos. Maar wat drijft deze partij, en waarom zou hun strijd ons hier in Nederland moeten interesseren?
Een Socialistische Partij in het Hart van het Kapitalisme
De PSL werd opgericht in 2004 na een splitsing binnen de Workers World Party. Sindsdien heeft de partij zich geprofileerd als een uitgesproken anti-kapitalistische en anti-imperialistische beweging. In tegenstelling tot Europese sociaal-democratische partijen, die vaak pogen kapitalisme te ‘verzachten’, stelt de PSL dat het systeem onhervormbaar is. Armoede, oorlog en ongelijkheid zijn geen ongelukkige bijwerkingen, maar fundamentele kenmerken van het kapitalisme.
De PSL wil niet enkel pleisters plakken, maar het systeem volledig transformeren. Hun uiteindelijke doel? Een samenleving waarin productiemiddelen in handen zijn van de werkende klasse en waarin economische beslissingen worden genomen op basis van menselijke behoeften, niet winst.
Waar Strijdt de PSL Voor?
De Party for Socialism and Liberation (PSL) richt haar strijd op vijf kernpunten die samen een helder alternatief bieden voor het huidige kapitalistische systeem.
Einde aan Imperialisme
1. De Verenigde Staten zijn historisch gezien een van de grootste exporteurs van oorlog, met interventies en inmengingen die zich uitstrekken van Vietnam en Chili tot Irak en Libië. De PSL verzet zich daarom niet alleen tegen directe militaire interventies, maar ook tegen economische sancties die landen als Cuba, Venezuela en Iran destabiliseren en vooral de armste lagen van de bevolking treffen.
De partij bekritiseert de immense Amerikaanse militaire uitgaven, die jaarlijks meer dan 800 miljard dollar bedragen – meer dan de gecombineerde uitgaven van de volgende negen landen samen. Terwijl miljoenen Amerikanen zonder gezondheidszorg leven en dakloosheid groeit, blijft het Pentagon geld pompen in buitenlandse oorlogen en wapensystemen die vooral de belangen van multinationale bedrijven dienen.
Daarnaast benadrukt de PSL dat het Amerikaanse imperialisme niet alleen militair en economisch is, maar ook cultureel en politiek. Via instellingen zoals de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF) worden landen gedwongen neoliberale hervormingen door te voeren die publieke voorzieningen privatiseren en sociale vangnetten afbreken.
De PSL roept daarom op tot het ontmantelen van militaire bases wereldwijd, een einde aan economische sancties en een drastische verschuiving van middelen – weg van oorlog, en richting gezondheidszorg, onderwijs en sociale programma’s.
Sociale Rechtvaardigheid
2. De strijd tegen racisme, seksisme, homofobie en andere vormen van onderdrukking vormt een essentieel onderdeel van de visie van de PSL op een rechtvaardige samenleving. Ze waren actief betrokken bij de Black Lives Matter-beweging, waar PSL-activisten in de frontlinie stonden tijdens protesten tegen politiegeweld na de moord op George Floyd.
Daarnaast zet de PSL zich in voor de rechten van immigranten en vluchtelingen, door zich te verzetten tegen deportaties, detentiecentra en discriminerende immigratiewetten zoals de voormalige “Remain in Mexico”-policy. Ook voeren ze campagne voor reproductieve rechten en ondersteunen ze de strijd voor vrije toegang tot abortusklinieken, vooral in staten waar conservatieve wetgeving deze rechten steeds verder inperkt.
Op het gebied van LGBTQ+-rechten was de PSL actief betrokken bij protesten tegen anti-transwetgeving in staten zoals Texas en Florida, waar wetten worden aangenomen die de rechten van transgender jongeren en volwassenen beperken.
De PSL beschouwt deze strijd niet als afzonderlijke kwesties, maar als onderling verbonden vormen van onderdrukking die voortkomen uit hetzelfde kapitalistische systeem.
De strijd voor sociale rechtvaardigheid raakt direct aan de toegang tot basisvoorzieningen zoals gezondheidszorg en onderwijs. Ongelijkheid op deze terreinen is niet slechts een gevolg van economische achterstelling, maar wordt actief in stand gehouden door een systeem dat winst boven mensen plaatst. De PSL ziet deze sectoren daarom als cruciale fronten in de bredere strijd voor rechtvaardigheid.
Gezondheidszorg en Onderwijs als Basisrechten
3. De PSL stelt dat gezondheidszorg en onderwijs geen privileges zijn, maar fundamentele rechten. In een land waar miljoenen mensen onverzekerd zijn en torenhoge studieleningen generaties in schulden storten, pleit de PSL voor een volledig publiek systeem van gezondheidszorg en onderwijs.
Ze zien dit niet als liefdadigheid, maar als een investering in de samenleving, waar toegang tot zorg en onderwijs niet mag afhangen van iemands inkomen of sociale status.
Tijdens de COVID-19-pandemie zette de PSL zich in voor directe steun aan getroffen gemeenschappen. In verschillende steden organiseerden PSL-activisten voedseluitdelingen, deelden ze persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) uit en boden ze informatiecampagnes aan kwetsbare groepen die door het systeem werden genegeerd. Daarnaast voerde de partij campagne voor gratis tests en vaccinaties voor iedereen, ongeacht verzekeringsstatus of immigratiestatus, en bekritiseerde ze de miljardenwinsten die farmaceutische bedrijven maakten met publieke middelen gefinancierde vaccins.
Met deze initiatieven liet de PSL zien dat toegang tot gezondheidszorg geen luxe is, maar een collectieve verantwoordelijkheid die niet mag worden overgelaten aan de grillen van de markt.
Ecologische Rechtvaardigheid
4. Zolang essentiële sectoren zoals energie, landbouw en transport worden gedomineerd door private belangen, zullen winstmaximalisatie en kortetermijndenken altijd de boventoon voeren. Democratische controle over de economie is daarom niet alleen een politieke eis, maar een ecologische noodzaak.
Volgens de PSL is het kapitalisme de grootste aanjager van de klimaatcrisis. Winstbejag en kortetermijndenken zorgen ervoor dat bedrijven schadelijke praktijken blijven hanteren, terwijl de kosten van milieuvervuiling worden afgewenteld op de armste gemeenschappen.
Een sprekend voorbeeld hiervan is de betrokkenheid van de PSL bij protesten tegen oliepijpleidingen, zoals de Dakota Access Pipeline (DAPL), die het grondgebied van inheemse gemeenschappen bedreigt en ernstige milieuschade veroorzaakt. PSL-activisten hebben deelgenomen aan demonstraties, juridische ondersteuning geboden aan gearresteerde demonstranten en de bredere ecologische impact van dergelijke projecten onder de aandacht gebracht.
Daarnaast heeft de PSL in stedelijke gebieden campagnes gevoerd voor betaalbaar en duurzaam openbaar vervoer als alternatief voor individueel autogebruik, met name in steden zoals Los Angeles en New York City, waar de vervuiling en CO₂-uitstoot hoog zijn.
De partij pleit voor een socialistisch alternatief, waarin ecologische duurzaamheid een centraal uitgangspunt vormt. Ze willen grootschalige investeringen in hernieuwbare energie, publieke eigendom van nutsvoorzieningen en een rechtvaardige transitie voor werknemers in vervuilende sectoren.
Democratische Controle over de Economie
5. De PSL verwerpt de macht van miljardairs en pleit voor publieke controle over essentiële middelen en diensten. Ze willen dat economische beslissingen gebaseerd worden op collectieve behoeften, niet op individuele winst.
Dit principe werd zichtbaar tijdens de campagne van de PSL om volledige nationalisatie van ziekenhuizen en farmaceutische bedrijven te eisen tijdens de COVID-19-pandemie. Terwijl farmaceutische bedrijven miljardenwinsten maakten met vaccins en medicijnen, waren miljoenen Amerikanen nog steeds niet in staat om adequate zorg te betalen. De PSL voerde actie voor gratis vaccinaties, universele toegang tot gezondheidszorg en eerlijke verdeling van medische hulpmiddelen.
Daarnaast ondersteunde de PSL arbeiders in industriële sectoren bij hun oproepen voor arbeiderscontrole over productieprocessen, zoals in de autosector en bij grote logistieke bedrijven. Ze wijzen erop dat democratische controle over de economie niet alleen rechtvaardiger is, maar ook efficiënter, omdat productie dan wordt afgestemd op menselijke behoeften in plaats van op winstmaximalisatie.
Acties en Invloed in de Straat
De PSL is meer dan een partij die enkel aan verkiezingen deelneemt. Ze staan op de voorgrond van sociale bewegingen en ondersteunen concrete acties die directe invloed hebben op het leven van werkende mensen.
Democratische controle over de economie is meer dan een beleidsvoorstel; het is een eis die voortkomt uit de directe strijd van arbeiders, gemeenschappen en activisten op de werkvloer en in de straat. De PSL vertaalt deze principes niet alleen naar theorie, maar ook naar concrete acties en mobilisaties.
Een sprekend voorbeeld is hun betrokkenheid bij de strijd van Amazon-werknemers in de Verenigde Staten. In Bessemer, Alabama, ondersteunde de PSL de campagne van 5.800 magazijnmedewerkers die streden voor vakbondsvertegenwoordiging, ondanks de sterke tegenwerking van Amazon. Daarnaast nam de PSL deel aan nationale actiedagen om aandacht te vragen voor de uitbuiting en het machtsmisbruik binnen het bedrijf.
Deze betrokkenheid toont de toewijding van de PSL om niet alleen op ideologisch niveau verandering te eisen, maar ook op lokaal niveau concrete steun te bieden aan gemeenschappen die getroffen worden door economisch onrecht en politieke marginalisering.
Een Lessenpakket voor Nederland?
Wat kunnen wij in Nederland leren van een partij als de PSL? Hoewel de Nederlandse context anders is, zijn de systemen van uitbuiting en ongelijkheid diep verweven met dezelfde kapitalistische logica. De neoliberale hervormingen van de afgelopen decennia hebben de zorg geprivatiseerd, het onderwijs gecentraliseerd rond marktprincipes en de wooncrisis verergerd.
De PSL herinnert ons eraan dat halve maatregelen niet voldoende zijn. Ja, we kunnen pleiten voor huurplafonds en beter toezicht op bedrijven, maar zonder een fundamentele verschuiving van macht – weg van de kapitalistische elite naar de werkende klasse – blijven we dweilen met de kraan open.
Internationale Solidariteit als Wapen
De PSL benadrukt dat strijd tegen kapitalisme en imperialisme grenzen overstijgt. Solidariteit met arbeiders, activisten en revolutionairen wereldwijd is niet alleen een morele plicht, maar een strategische noodzaak.
De lessen die we kunnen trekken uit de strijd van de PSL reiken verder dan nationale grenzen. De oorzaken van ongelijkheid, uitbuiting en klimaatschade zijn mondiaal, en de oplossingen moeten dat ook zijn. Internationale solidariteit vormt daarom niet alleen een moreel kompas, maar een strategische noodzaak in de gezamenlijke strijd tegen kapitalisme en imperialisme.
Hun openlijke steun aan Cuba, Venezuela en Palestina laat zien dat ze geen angst hebben om impopulaire standpunten in te nemen als die rechtvaardig zijn.
Ook voor linkse bewegingen in Nederland is het cruciaal om voorbij nationale grenzen te kijken. Of het nu gaat om het Europese vluchtelingenbeleid, klimaatvluchtelingen of Nederlandse wapenleveranties aan conflictgebieden zoals Israel – onze strijd is verbonden met die van anderen.
Waarom de PSL Relevant is voor Ons
In een wereld die wordt geteisterd door klimaatverandering, economische ongelijkheid en oorlog, biedt de Party for Socialism and Liberation (PSL) een radicaal en noodzakelijk alternatief. Hun strijd tegen kapitalisme, imperialisme en sociale onderdrukking gaat verder dan symptoombestrijding – het is een oproep tot een fundamentele systeemverandering.
De PSL laat zien dat echte vooruitgang niet komt door halfslachtige hervormingen of compromissen met de gevestigde macht, maar door collectieve actie, internationale solidariteit en een duidelijke visie op een rechtvaardige samenleving.
Of je nu actief bent in een vakbond, een lokale actiegroep, of simpelweg zoekt naar manieren om bij te dragen aan een betere wereld: de ideeën en praktijken van de PSL bieden waardevolle lessen en inspiratie.
Want zoals zij zelf zeggen: “Without revolutionary theory, there can be no revolutionary movement.”
De strijd voor een betere wereld begint hier, nu, en met ons allemaal. Solidariteit kent geen grenzen.