De recente aflevering van Bar Laat, waarin migratiedeskundige Jan van de Beek zijn visie op de “immigratiecrisis” kon delen, legt een opvallend probleem bloot in hoe migratie wordt gepresenteerd. Van de Beek, die zich vaak beperkt tot kosten-baten analyses, krijgt een groot podium zonder dat zijn argumenten stevig worden beproefd op feitelijke en bredere maatschappelijke gronden. Maar wat vaak onderbelicht blijft, is dat migranten, en vooral jonge migranten, zich steeds beter ontwikkelen in Nederland. De cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) geven een compleet ander beeld dan het verhaal dat Van de Beek uitdraagt.
CBS-cijfers tonen de positieve ontwikkeling van jonge migranten
Migratie gaat niet alleen over “kosten voor de samenleving” – een eenzijdig perspectief dat Van de Beek blijft herhalen – maar ook over de bijdragen en positieve ontwikkelingen van migranten, vooral onder jongeren. Volgens het CBS vertonen jongeren met een migratieachtergrond in Nederland aanzienlijke vooruitgang op het gebied van onderwijs en arbeidsmarktparticipatie:
• Voortgezet Onderwijs: In het schooljaar 2021/2022 zat 40,5 procent van de jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond in het derde leerjaar van havo of vwo, vergeleken met slechts 29,6 procent in 2006/2007. Vooral bij jongeren met een Marokkaanse en Turkse achtergrond is de stijging opmerkelijk. In tien jaar tijd steeg het aandeel Marokkaans-Nederlandse leerlingen op havo en vwo van 24 procent naar 37,6 procent.
• Hoger Onderwijs: Het aantal jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond dat een hbo-opleiding volgt, is in twintig jaar tijd bijna verdubbeld. In 2001/2002 volgde 11,5 procent van deze jongeren een hbo-opleiding, terwijl dit percentage in 2021/2022 is gestegen naar bijna 21 procent. Deze vooruitgang is nog duidelijker bij vrouwen met een niet-westerse migratieachtergrond, waar de deelname aan hbo en wo het meest stijgt.
• Arbeidsmarktparticipatie: Jongeren met een migratieachtergrond hebben de afgelopen tien jaar grote stappen gezet op de arbeidsmarkt. De arbeidsparticipatie onder niet-westerse jongeren van 15 tot 25 jaar steeg van 44 procent in 2011 naar 59,5 procent in 2021. Deze stijging is het grootst onder jongeren van Turkse en Marokkaanse komaf.
Deze cijfers laten zien dat jonge migranten actief deelnemen aan en bijdragen aan de Nederlandse samenleving. Het eenzijdige beeld van migratie als “kostenpost” dat Van de Beek schetst, gaat voorbij aan deze positieve ontwikkelingen en schept een onterecht negatief beeld van een grote groep jongeren die zich juist inspant om hun weg te vinden en bij te dragen aan de samenleving.
Het gevaar van selectieve cijfers in het migratiedebat
Door de nadruk te leggen op selectieve, negatieve cijfers, zoals de vermeende kosten van migratie, draagt Van de Beek bij aan een klimaat waarin migranten voornamelijk als probleem worden gepresenteerd. Deze focus mist niet alleen nuance, maar draagt ook bij aan polarisatie. Het CBS-onderzoek laat juist zien dat jongeren met een migratieachtergrond, ondanks de hindernissen, toenemende kansen pakken en vaak slagen in het onderwijs en op de arbeidsmarkt. Hun deelname aan havo, vwo, en hoger onderwijs toont aan dat zij op weg zijn naar volwaardige deelname aan de maatschappij en dat ze een belangrijke rol kunnen spelen in de arbeidsmarkt, zeker in sectoren zoals zorg en technologie.
Media-aandacht: de verantwoordelijkheid om nuance te bieden
Door Van de Beek zonder kritische vragen aan het woord te laten, missen media zoals Bar Laat de kans om migratie in al haar facetten te bespreken. Migratie is een complex en gelaagd thema dat niet teruggebracht kan worden tot de vraag of migranten een “last” vormen. In plaats daarvan moeten media bijdragen aan een genuanceerd beeld, waarin ook de positieve aspecten en persoonlijke verhalen van migranten aan bod komen. Deze verhalen tonen aan dat migranten, en vooral jonge migranten, hard werken om zich te ontwikkelen en deel te nemen aan de samenleving.
Het is aan de media om te voorkomen dat eenzijdige, negatieve beelden over migratie zonder weerwoord worden gepresenteerd. Dit vergroot niet alleen de polarisatie, maar doet ook geen recht aan de feiten. Als we het volledige beeld willen zien, moeten we aandacht besteden aan de cijfers die laten zien hoe jonge migranten slagen in het onderwijs, bijdragen aan de arbeidsmarkt, en op hun manier de samenleving verrijken.
Tijd voor een eerlijk en evenwichtig migratiedebat
Het debat over migratie moet verder reiken dan de kosten-batenanalyse die Van de Beek blijft uitdragen. Migranten zijn mensen, geen kostenposten, en vooral jongeren met een migratieachtergrond laten een indrukwekkende ontwikkeling zien. Het is aan de media om deze feiten recht te doen en een breed, eerlijk debat te voeren waarin de werkelijke impact van migratie – de bijdrage, de uitdagingen, en de kansen – wordt erkend.