De slogan “Make America Great Again” van Donald Trump en de voortdurende verwijzingen naar generaal De Gaulle en de periode van de trente glorieuses in Frankrijk illustreren een wijdverspreide nostalgie in de westerse wereld. Deze terugblik op het verleden lijkt vaak mystiek en ongegrond, vooral als je bedenkt dat Groot-Brittannië door de Brexit niet duidelijk voordeel zal halen, ondanks de overtuiging van velen dat terugkeer naar nationale onafhankelijkheid de oplossing zou zijn. Dit verlangen naar een ’terug naar de oude tijden’ kan resulteren in een gevaarlijke droom van een idealiseerde verleden.
Gevaren van retrotopie
De zogenaamde retrotopie – de wens om een glorieuze verleden te herstellen – kan leiden tot extreme maatregelen zoals de onderdrukking of deportatie van mensen met een migratieachtergrond. Het idee dat immigratie automatisch tot conflicten leidt, is een hardnekkig vooroordeel. Door een duidelijke scheiding te maken tussen ‘wij’ en ‘zij’, creëren samenlevingen een onuitroeibaar conflict dat de bereidheid om compromissen te sluiten vermindert. Een samenleving waarin alle burgers met vertrouwen de toekomst tegemoetzien, heeft meer kans op harmonie en minder scherpe conflicten.
Polen en immigratie
Wie zich comfortabel voelt in een homogeen blanke samenleving, zou naar Polen kunnen gaan, dat mogelijk het meest blanke land van Europa is en dat waarschijnlijk nog een tijd zo zal blijven. Terwijl Oost-Europese landen zoals Tsjechië, Slowakije en Hongarije een aanzienlijke Roma-bevolking hebben, is deze groep in Polen relatief klein. In 2017 was slechts 1,7 procent van de Poolse bevolking in het buitenland geboren, in vergelijking met 12,5 procent in Nederland en 16,5 procent in België.
Media en publieke perceptie
Veel Polen zijn tegenwoordig angstig voor immigranten, grotendeels vanwege negatieve berichtgeving die hen vluchtelingen als terroristen en brengers van ellende afbeeldt. Deze angst is vaak gebaseerd op media-informatie die niet altijd de werkelijkheid weerspiegelt. Aangezien veel Polen nooit persoonlijk vluchtelingen hebben ontmoet, kan voortdurende blootstelling aan negatieve verhalen hun perceptie van immigranten vertekenen.