De Herpolitisering van Publieke Ruimte – De privatisering van publieke ruimte is allang geen neutrale beleidskwestie meer. Het is een diep politieke handeling, met voelbare gevolgen voor ons dagelijks leven. Wanneer pleinen, parken en buurthuizen overgaan in private handen, verliezen we niet alleen fysieke plekken—we verliezen ook de plekken waar ontmoeting, protest en spontane interactie mogelijk zijn. Het raakt de kern van samenleven: solidariteit, inspraak, en collectieve zeggenschap.
Wie bepaalt uiteindelijk van wie de stad is? Kijk naar de Zuidas. Wat ooit publiek domein was, is nu een enclave van glazen torens, luxe appartementen en afgesloten binnentuinen. Dat is niet zomaar stedelijke ontwikkeling; dat is uitsluiting. Toegang tot de stad wordt een privilege, geen recht.
Overtoerisme: Wanneer De Stad Zichzelf Verliest
Naast privatisering tast ook overtoerisme de ziel van de stad aan. In wijken als de Jordaan en de Wallen wordt het dagelijks leven overschaduwd door drommen bezoekers die vooral komen consumeren, niet bijdragen. De stad wordt herleid tot een ansichtkaartversie van zichzelf—mooi om te bekijken, lastig om in te wonen.
Amsterdam verwordt zo tot een decor: een stedelijk Disneyland voor wie het zich kan veroorloven. Ondertussen worden bewoners weggedrukt, voorzieningen overbelast, en buurten onherkenbaar. Wat resteert is een façade, een stad zonder gemeenschap.
Privatisering en toerisme zijn nauw verweven. Beide zijn symptomen van een economisch systeem waarin publieke waarde plaatsmaakt voor winstmaximalisatie. Het ene ontneemt ons de ruimte, het andere holt het sociale weefsel uit.
Zuidoost: Een Persoonlijk Verhaal Tussen Woningnood en Gentrificatie
Neem Tekesha Nijhove, 24 jaar, student en bewoonster van De Tafelberg in Amsterdam-Zuidoost. Wat begon als een inspirerend woonproject voor jongeren, voelt voor haar steeds meer als een tijdelijke toevlucht. Over vijf jaar moet ze weg, en wat daarna komt, weet niemand.
“Ik ben hier opgegroeid,” zegt ze. “Maar ik zie de buurt veranderen. Er komen woningen waar ik straks niet voor kan betalen.”
Haar zorgen zijn geen uitzondering. Terwijl projectontwikkelaars beloven het woningtekort op te lossen, verschijnen vooral dure appartementen die de bestaande gemeenschap dreigen te verdringen. Net zoals toerisme het centrum uitholt, dreigt gentrificatie datzelfde te doen met wijken als Zuidoost.
Terug naar Collectief Eigendom
Als we publieke ruimte willen terugwinnen, moeten we de betekenis van ‘publiek’ opnieuw durven definiëren. Dat betekent méér dan stoppen met privatiseren: het vraagt om actieve herpolitisering. Ziekenhuizen, scholen, parken—ze horen onder democratische zeggenschap. Niet bij aandeelhouders, maar bij de gemeenschap.
Iedereen kan een rol spelen. Word lid van een huurdersvereniging, steun coöperatieve woonprojecten, gebruik buurtapps om grip te houden op veranderingen. Alleen door collectieve actie kunnen we de balans herstellen.
Een Stad van en voor Mensen
De strijd om publieke ruimte is in wezen een machtsstrijd. Wie bepaalt hoe we samenleven? Voor wie wordt de stad gebouwd? De antwoorden op die vragen moeten niet alleen in beleidsnota’s liggen, maar in de handen van bewoners.
Activisten, buurtorganisaties, en huurderscollectieven laten zien dat het anders kan. Ze strijden voor betaalbare woningen, toegankelijke parken, en een stad die ruimte laat voor álle inwoners—niet alleen de koopkrachtige enkeling.
Het terugwinnen van publieke ruimte is geen nostalgisch project, maar een noodzakelijke stap richting een eerlijke stad. Niet alleen letterlijk, maar ook symbolisch: een stad waar collectieve waarden het winnen van marktwetten.
Het is tijd om op te staan. Niet alles hoeft te worden verkocht. Wat van ons is, moet van ons blijven.
Venetië als Spiegel: De Wereldwijde Strijd om Publieke Ruimte
Wat zich afspeelde in Venetië tijdens de bruiloft van miljardair Jeff Bezos is exemplarisch voor de spanningen die wereldwijd voelbaar zijn. Terwijl celebrities in designerjurken toastten op een afgezonderd eiland, trokken honderden bewoners de straten op met spandoeken: “Kisses Yes, Bezos No” en “The planet is burning, but here’s the list of the 27 dresses of Lauren Sanchez.”
Hun protest ging niet alleen over een bruiloft. Het was een woede-uitbarsting tegen het systematisch uitverkopen van steden aan de hoogste bieder. Venetië, net als Amsterdam, zucht onder massatoerisme, stijgende woonlasten en klimaatdreigingen. De feestelijkheden van Bezos symboliseren voor velen de onverschilligheid van de elite tegenover de kwetsbaarheid van gewone stedelingen.
Hoewel Bezos miljoenen doneerde aan milieuonderzoek, zien veel bewoners dat als window dressing—een poging om zijn geweten af te kopen. “Een vrije stad, toegewijd aan haar burgers,” zo formuleerden demonstranten hun ideaal.
De situatie in Venetië laat zien dat deze strijd niet alleen lokaal is. Van Amsterdam tot Barcelona, van Venetië tot Berlijn: overal klinkt dezelfde roep. Een stad moet niet draaien om prestige-evenementen en belastingvrije rijkdom, maar om de mensen die haar dagelijks vormgeven.
Wat in Venetië gebeurde, is geen incident. Het is een spiegel. En wie goed kijkt, ziet zijn eigen stad weerspiegeld.
Hieronder een samenvatting van de aflevering ‘City for Sale’ uit 2019.
Volg de link om de volledige aflevering te zien: https://www.vpro.nl/programmas/tegenl…
Grote steden in de wereld zijn een magneet geworden voor nieuwkomers, toeristen, expats en laptop-nomaden. In onze hoofdstad Amsterdam neemt de druk ook toe. De komende vijftien jaar moet de stad doorgroeien naar het magische getal van 1 miljoen inwoners. Gaan we daarmee Londen of Parijs achterna, waar de middenklasse verdwijnt? Wat doet dat met de hoofdstad en is er wat tegen te doen? De super-de-luxe appartementen die momenteel worden gebouwd rond de Amsterdamse Dam en aan de Amstel- en IJ-oevers illustreren hoe het centrum voor de meeste mensen te duur wordt om er nog te kunnen wonen. Dit creëert een waterbed-effect voor omliggende wijken. De Indische Buurt is zo’n wijk waar de verandering van de stad goed zichtbaar is. Waar bijvoorbeeld de Javastraat zeven jaar geleden nog verpauperd was en belwinkels en criminele praktijken het straatbeeld bepaalden, is deze nu hip & happening. En op een paar groentewinkels na bijna helemaal ‘gegentrificeerd’. Is het tij nog te keren en kan de ziel van de stad behouden worden? Want van wie is de stad van de toekomst eigenlijk?
Advertenties: Door op een van de advertenties te klikken, help je ons enorm—het kost jou niets, maar maakt een groot verschil voor ons!
