In onze huidige samenleving is het begrip ‘white privilege’ een veelbesproken onderwerp, maar het wordt nog vaak niet volledig begrepen of erkend. Terwijl sommigen het concept ontkennen, wordt het voor anderen steeds duidelijker dat er een structurele ongelijkheid bestaat tussen witte mensen en mensen van kleur. Dit privilege is vaak onzichtbaar voor degenen die het bezitten, maar voor de rest van de samenleving is het een dagelijks realiteit.
Neem bijvoorbeeld de woorden van Tofik Dibi, een prominente Nederlandse politicus en schrijver. Hij verwoordde treffend hoe zijn ervaringen als zwarte man in Nederland variëren afhankelijk van hoe anderen hem beoordelen:
“De een plaatst je op een voetstuk omdat je een volledige zin in algemeen beschaafd Nederlands kan formuleren, de ander vervloekt je omdat je te goed Nederlands spreekt. De een vindt je perfect geïntegreerd, de ander ziet je daarom als bounty of infiltrant. De een wil dat je opstaat tegen de PVV, racisme en discriminatie, de ander vindt dat je niets anders doet dan daarmee bezig zijn.”
Deze uitspraken van Dibi onderstrepen hoe het leven van een zwarte persoon voortdurend onder een vergrootglas ligt. Waar witte Nederlanders hun identiteit en handelen vaak als neutraal of standaard kunnen beschouwen, worden zwarte mensen constant beoordeeld op hun ‘Nederlandsheid’ en hun veronderstelde loyaliteit aan hun afkomst.
Dit fenomeen wordt verder geïllustreerd door komiek Chris Rock, die tijdens de promotieronde voor zijn film Top Five uitlegde:
“…being famous as a black guy is a little different than being famous as a white guy. Tom Hanks is an amazing actor, Denzel Washington is a God to his people. Denzel Washington has a responsibility to his people that Tom Cruise and Liam Neeson and all these guys don’t have. They just make their art. And no one goes: ‘Hey Tom Cruise, stay white! Don’t forget your whiteness! Come back and visit white people! What you doing for white people, Tom Cruise?!’ Nobody says that to Tom Cruise.”
Deze vergelijking tussen Denzel Washington en Tom Cruise legt de dubbele standaard bloot waaraan zwarte beroemdheden worden onderworpen. Zwarte acteurs en publieke figuren worden geacht meer te doen dan alleen hun werk; ze moeten zich inzetten voor hun gemeenschap en worden vaak verantwoordelijk gehouden voor de vooruitgang van hun ras. Witte beroemdheden genieten daarentegen de vrijheid om zich uitsluitend op hun kunst te concentreren, zonder de last van representatie.
Tofik Dibi bekritiseerde recentelijk het onvermogen van sommigen om hun privileges te erkennen, een onzichtbaar maar krachtig voordeel dat witte mensen hebben ten opzichte van donkere mensen. De voordelen van wit zijn – van het gemak waarmee men door de douane komt tot de perceptie van neutraliteit in professionele omgevingen – blijven vaak onopgemerkt door degenen die ze bezitten, maar zijn overduidelijk voor degenen die er niet van kunnen profiteren.
White Privilege in Actie
White privilege is niet alleen een abstract concept; het is een tastbare realiteit die het dagelijks leven van mensen beïnvloedt. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat mensen van kleur aanzienlijk minder kansen krijgen op de arbeidsmarkt, zelfs met gelijke kwalificaties. Dit vormt slechts één voorbeeld van de structurele ongelijkheden die bestaan tussen witte mensen en mensen van kleur.
Stel je voor dat je solliciteert naar een baan en ontdekt dat je ondanks dezelfde kwalificaties minder kans hebt om aangenomen te worden, simpelweg omdat je geen witte huid hebt. Dit is geen hypothetische situatie, maar een realiteit waarmee velen dagelijks geconfronteerd worden. Toch blijft het voor veel witte mensen moeilijk om te accepteren dat zij onbewust profiteren van een systeem dat hen bevoordeelt.
De vraag die we onszelf moeten stellen, is waarom het zo moeilijk is om dit privilege te erkennen. Waarom blijven zoveel witte mensen vasthouden aan het idee dat iedereen dezelfde kansen heeft, terwijl het bewijs van het tegendeel zich opstapelt?
De Weg Vooruit
Erkenning van white privilege is de eerste stap naar een meer gelijke samenleving. Dit betekent niet dat witte mensen zich schuldig moeten voelen over hun privileges, maar wel dat ze zich ervan bewust moeten zijn en zich moeten inzetten om deze ongelijkheden te verminderen. Dit kan door actief te luisteren naar de ervaringen van mensen van kleur, zich in te zetten voor beleidsveranderingen die gelijkheid bevorderen, en door in te zien dat gelijkheid niet hetzelfde is als iedereen op dezelfde manier behandelen.
Heb jij ooit nagedacht over je eigen privileges? Misschien is het tijd om dat te doen. De verandering begint bij het erkennen van de realiteit en het werken aan een toekomst waarin iedereen, ongeacht huidskleur, dezelfde kansen krijgt.