Donald Trump. Voor de één een briljante zakenman, voor de ander het toonbeeld van bluf en bedrog. Vastgoedmagnaat, televisiester, president—elk hoofdstuk van zijn leven ademt spektakel. Waarheid en fictie liepen daarbij vaak zo dicht naast elkaar, dat het verschil soms alleen nog te proeven was voor wie écht wilde kijken. Maar hoe ontstond deze strategie van misleiding? En waarom bleef ze zo onweerstaanbaar voor een deel van Amerika?
De geboorte van een mythe
In zijn vroege jaren zette Trump zichzelf neer als de ultieme self-made miljardair: de jonge ondernemer die zich zonder hulp door de meedogenloze straten van New York had geknokt. Het klonk prachtig. Alleen, de werkelijkheid had een ander script. Veel van zijn ‘slimme vastgoeddeals’ waren niet meer dan familieprojecten, mogelijk gemaakt door royale leningen en belastingconstructies van zijn vader, Fred Trump.
The New York Times becijferde later dat Trump tientallen miljoenen aan steun ontving—een bedrag dat zijn ‘self-made’-status eerder tot marketingtruc degradeerde. Toch werkte het. Het beeld van de man die tegen alle verwachtingen in succes behaalde, gaf hem een aura van onoverwinnelijkheid, zelfs toen zijn zakelijke avonturen soms meer weg hadden van gokpartijen dan van strategie.
“The Art of the Deal verkoopt niet alleen een beeld van zakelijk succes, maar creëert een mythe rondom Trump—een mythe die feiten opzijschuift voor een meeslepend verhaal. Het is deze mythologie die hem later als politicus zou beschermen tegen de realiteit.”
The Art of the Deal — en van de illusie
In 1987 verscheen The Art of the Deal. Officieel een handleiding voor zakelijk succes, in werkelijkheid een zorgvuldig geregisseerde autobiografie. Ghostwriter Tony Schwartz gaf later toe dat hij “Trump’s personage had bedacht alsof het een romanfiguur was.” Veel anekdotes bleken bij nadere blik opgepoetst of volledig verzonnen. Toch gaf het boek Trump precies wat hij nodig had: een nationaal podium, een aura van genialiteit, en een merknaam die groter werd dan de man zelf.
De dans met de media
Trump begreep al vroeg dat media-aandacht geen bijproduct was, maar een wapen. Hij gebruikte roddelbladen en tv-shows om zijn imago te voeden, soms letterlijk door zelf tv- en radioprogramma’s te bellen, waarbij hij zich onder de naam “John Barron” voordeed als zijn eigen advocaat of boekhouder. Een publiek geheim in de pers, maar het spel leverde hem tóch de voorpagina’s op. Later, in zijn presidentscampagne, perfectioneerde hij deze tactiek: elke rel, elke grove uitspraak leverde gratis zendtijd op. Verontwaardiging, zo wist hij, was een onuitputtelijke brandstof.
“In de jaren ’80 werd de financiële markt een speeltuin voor degenen die wisten hoe ze de regels konden buigen, zonder ze te breken. Trump was hier meester in, gebruikmakend van de ruimte die deregulering bood om zijn eigen belangen voorop te stellen.”
Wall Street en de kunst van de druk
Midden jaren ’80 waagde Trump zich op Wall Street, waar “corporate raiders” miljoenen verdienden door bedrijven onder druk te zetten. Hij kocht stilletjes aandelen, dreigde met overnames, en liet vervolgens de koers opblazen. Juridisch toegestaan, moreel discutabel. Maar net als bij zijn vastgoedspel draaide het minder om lange termijn en meer om de sensatie van de zet.
Trump University — de lege belofte
Van alle ondernemingen die zijn naam droegen, was Trump University misschien wel de meest onbeschaamde. Aangeprijsd als een exclusief kennisinstituut, bleek het vooral een verkooppraatje voor dure cursussen zonder erkende waarde. Meer dan 6.000 deelnemers klaagden wegens misleiding. In 2016 kocht Trump de zaak af met een schikking van 25 miljoen dollar—zonder schuld te erkennen, maar met een stilte die boekdelen sprak.
Het script voor de politiek
De lessen uit zijn zakelijke carrière vertaalde Trump naadloos naar de politieke arena. Schandaal? Gratis aandacht. Kritiek? Bewijs dat hij “de juiste vijanden” had. Door leugens te mengen met kern van waarheid, wist hij een alternatieve realiteit te scheppen waarin hij altijd gelijk had—en altijd won.
Het verhaal sterker dan de feiten
Meer dan vastgoed, deals of verkiezingen is Trump’s grootste talent het bouwen van een verhaal dat groter, glanzender en taaier is dan de werkelijkheid. En zoals de geschiedenis leert, verslaan zulke verhalen vaak de feiten—zeker wanneer ze eindeloos worden herhaald. De vraag is alleen: werkt dat oude script nog steeds, of ziet het publiek straks eindelijk de coulissen?
Een Bedreiging voor de democratie
Donald Trump bereidt zich voor op de verkiezingen van 2024, waarbij hij dezelfde strategieën van desinformatie, angstzaaierij en aanvallen op media blijft gebruiken. Zijn conservatieve benoemingen en oproepen tot “law and order” kunnen de democratie verder onder druk zetten.
Nieuwe inzichten, kritische verhalen
Op vrheid.nl schrijven we over vrijheid, gelijkheid, klimaat en LHBTQ+ rechten. Altijd scherp, altijd onafhankelijk. Blijf ons volgen en mis niets!
