Het Cambridge Analytica-schandaal markeerde een keerpunt in de geschiedenis van digitale privacy en democratie. Het toonde hoe data kan worden ingezet om verkiezingen te manipuleren en publieke opinie te sturen. Maar als je dacht dat het niet erger kon, is het belangrijk te beseffen dat technologiebedrijven zoals Tencent laten zien hoe ver surveillance en controle kunnen gaan. Het is een ontnuchterend vooruitzicht dat de wereldwijde ontwikkelingen rondom big data en toezicht alleen maar duisterder lijken te worden.
Het Ontstaan van Een Schandaal
Cambridge Analytica gebruikte Facebook’s Open Graph-API om gegevens van miljoenen gebruikers te verzamelen, aanvankelijk zonder hun bewuste toestemming. Hiermee werden psychografische profielen opgesteld waarmee politieke campagnes specifiek op mensen konden worden afgestemd. Het resultaat? Een nieuwe manier van manipulatie die directe invloed had op verkiezingen, zoals de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016 en het Brexit-referendum. De onthulling in 2018 leidde tot wereldwijde verontwaardiging, maar de nasleep was beperkt tot schijnbare toezeggingen van techbedrijven zoals Facebook en een paar nieuwe regelgeving.
Advertentie:
Het Kan Allemaal Nog Erger: Het Tencent Model
Terwijl Cambridge Analytica een duidelijk voorbeeld gaf van hoe data misbruikt kan worden, toont Tencent hoe een techgigant dit model kan perfectioneren en integreren in het dagelijkse leven. In China is Tencent niet slechts een techbedrijf, het is een allesomvattend ecosysteem dat letterlijk elk aspect van het leven controleert. Hun app WeChat, met meer dan een miljard gebruikers, fungeert als sociaal netwerk, betalingsplatform, boodschappendienst en nog veel meer – maar ook als surveillance-instrument.
Een Alles-in-één App en Totale Controle
WeChat wordt door meer dan een miljard Chinezen gemiddeld vier uur per dag gebruikt. Het lijkt een droom van efficiëntie: één app voor alles, van het bestellen van eten tot betalen in winkels, van chatten met vrienden tot het boeken van reizen. Maar deze alles-in-één-oplossing komt tegen een hoge prijs: Tencent heeft toegang tot alle data van gebruikers. Van banktransacties tot privéberichten, niets blijft verborgen. En het wordt erger: de Chinese Communistische Partij (CCP) heeft toegang tot deze data, waardoor WeChat verandert in een ongekend surveillance-instrument.
Censuur en Angst
De Chinese overheid gebruikt WeChat om berichten te monitoren en te censureren. Zelfs privéberichten worden gescand, en inhoud die niet in lijn is met de officiële partijstandpunten wordt geblokkeerd. In sommige gevallen leidt kritiek op de overheid tot arrestaties. Een eenvoudig grapje in een groepschat kan genoeg zijn om gearresteerd te worden, en zelfs verwijderde berichten kunnen door de overheid worden opgevraagd. Amnesty International gaf Tencent een score van 0 uit 100 voor zijn behandeling van gebruikersdata – het slechtste van alle grote techbedrijven.
De Internationale Dreiging van Surveillancekapitalisme
Hoewel Tencent een lokaal Chinees bedrijf lijkt, strekt zijn invloed zich wereldwijd uit. Het bedrijf heeft miljarden geïnvesteerd in westerse bedrijven zoals Reddit, Discord, Tesla, en Spotify. Tencent is ook de grootste gamingonderneming ter wereld, met volledige eigendom van Riot Games (League of Legends) en grote aandelen in Epic Games (Fortnite) en Activision Blizzard. Hierdoor beïnvloedt Tencent indirect hoe populaire games en digitale platforms wereldwijd functioneren.
Chinese Invloed in het Westen
Tencent’s invloed gaat verder dan alleen bedrijfsvoering. Het bedrijf wordt regelmatig gebruikt door de Chinese overheid om censuur en propaganda in het buitenland te bevorderen. Voorbeelden hiervan zijn de censuur van pro-democratische uitspraken in Hongkong-gerelateerde zaken en zelfs de beïnvloeding van de NBA, waarbij een teammanager werd gedwongen zich te verontschuldigen voor zijn steun aan Hongkong. Het laat zien hoe een techgigant als instrument kan worden gebruikt om geopolitieke invloed uit te oefenen, ver buiten de landsgrenzen.
Wat Dit Betekent Voor Ons Allemaal
Het Cambridge Analytica-schandaal toonde ons hoe kwetsbaar democratieën zijn voor datamisbruik, maar Tencent laat zien wat er gebeurt als technologie volledig geïntegreerd raakt in zowel ons dagelijks leven als in geopolitieke machtsdynamieken. Het model van surveillancekapitalisme, waarin persoonlijke data wordt gemonetariseerd en gebruikt voor gedragssturing, is niet langer een toekomstscenario – het is realiteit.
De Dreiging van Een Allesomvattend Systeem
In het Westen lijken bedrijven zoals Facebook en Google al een stap in deze richting te zetten, door steeds meer diensten te integreren en persoonlijke data te verzamelen. Hoewel een superapp zoals WeChat hier nog niet bestaat, bestaan de bouwstenen ervan al. Elon Musk heeft bijvoorbeeld al gesproken over het idee om van X (voorheen Twitter) een “alles-app” te maken. Dit roept ernstige vragen op over privacy, monopolieposities en de toekomst van onze digitale autonomie.
Hoe Kunnen We Ons Hiertegen Verdedigen?
1. Wees Kritisch Over Apps en Data
Gebruik apps bewust en geef niet zomaar toestemming voor toegang tot persoonlijke gegevens. Vermijd vooral apps die onnodig veel informatie verzamelen.
2. Ondersteun Strenge Regels
Pleit voor regelgeving die monopolies beperkt en transparantie over datagebruik eist, zoals de EU’s Digital Services Act en Digital Markets Act.
3. Gebruik Privacyvriendelijke Alternatieven
Kies platforms zoals Signal en DuckDuckGo in plaats van apps en diensten die vooral afhankelijk zijn van dataverzameling.
4. Wees Alert op Chinese Invloed
Let op hoe bedrijven met Chinese investeringen omgaan met data en vrije meningsuiting. Zorg voor bewustzijn in je omgeving.
Een Waarschuwing en Een Kwestie van Keuze
Het Cambridge Analytica-schandaal toonde ons de gevaren van datamisbruik, maar Tencent laat zien hoe deze technologieën kunnen worden uitgebreid tot een totalitair instrument van toezicht en controle. De vraag is niet of dit ons in het Westen ook kan overkomen, maar wanneer en in welke mate. De strijd tegen surveillancekapitalisme vereist niet alleen technologische oplossingen, maar ook collectieve actie en politieke wil. We staan op een kruispunt: kiezen we voor gemak ten koste van vrijheid, of eisen we een digitale toekomst waarin privacy en autonomie gewaarborgd blijven?
Big Tech vs. Nederlandse Media: Een Onbalans
De dominantie van Big Tech-bedrijven zoals Google en Meta heeft de Nederlandse mediasector in een wurggreep. Volgens Alyt Damstra van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid stroomt 80% van de digitale advertentie-inkomsten naar deze techgiganten, waardoor cruciale financiering voor lokale journalistiek verdwijnt. Daarnaast worden Nederlandse media steeds afhankelijker van deze platforms, waarbij wijzigingen in algoritmes direct leiden tot dalingen in bereik en inkomsten. Damstra benadrukt dat het kabinet moet ingrijpen om de pluriformiteit en onafhankelijkheid van de media te waarborgen. Lees meer op FTM.
Advertenties: Door op een van de advertenties te klikken, help je ons enorm—het kost jou niets, maar maakt een groot verschil voor ons!