De afgelopen maanden heeft de Nederlandse politie met excessief geweld opgetreden tegen activisten. Vreedzame studenten in steden als Amsterdam en Utrecht, die protesteerden tegen de samenwerking van hun universiteiten met Israëlische instituten, werden bruut van de universiteitsterreinen verwijderd. Daarbij werden ze gericht op het lichaam geslagen, omsingeld met honden en bewusteloos geslagen met wapenstokken. Meerdere studenten liepen ernstige verwondingen op, zoals botbreuken en hersenschuddingen.
Artsen, die uit solidariteit als hulpverleners aanwezig waren, stonden versteld van het geweld. Een arts uit het UMCU beschreef in Het Parool hoe bloedende jongeren hun gewonde vrienden naar de zorgverleners brachten. “Ik zag hoe geweldloze demonstranten hun handen boven hun hoofd hielden, terwijl ze werden geslagen met de wapenstok,” vertelde hij. Het gebruik van de wapenstok door de politie veroorzaakte ernstig letsel en bracht zelfs levens in gevaar.
Een ander incident vond plaats toen een geboeide student bewusteloos werd aangetroffen door een arts. De politie weigerde de handboeien te verwijderen, zelfs toen de arts twijfelde aan de ademhaling van de student. Toen de arts aandrong op het bellen van een ambulance, reageerde een agent lachend: “Ik geef haar vijf tikken en dan weten we of het echt is.” Pas tien minuten later, na inmenging van Amnesty, werd er een ambulance gebeld.
In Groningen werden demonstranten die wanhopig om een ambulance vroegen nadat een student bewusteloos was geslagen, zelf weggeslagen door de politie. De student werd ruw in een politiebus gegooid, zonder zorg of medische assistentie.
Wanneer vreedzame demonstranten worden geslagen en genegeerd, toont de staat haar ware gezicht als onderdrukker in plaats van beschermer.
De politie heeft een geweldsmonopolie, maar dit mag nooit als straf of intimidatie worden ingezet, en zeker niet tegen vreedzame demonstranten. Demonstranten die zich slap houden of op de grond zitten, mogen nooit met geweld worden aangepakt. Het demonstratierecht mag alleen worden beperkt als er een gegrond strafbaar feit is.
De autoriteiten legitimeren echter het politiegeweld. Minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz noemde de studenten ‘puur tuig’, en GroenLinks-burgemeester Femke Halsema stelde zelfs dat de politie-inzet proportioneel was, ondanks de vele gewonden.
Het politiegeweld is onrechtmatig en schaadt de democratie. Afgelopen voorjaar werden twee XR-activisten tijdens de A12-blokkade zo ernstig mishandeld door Haagse agenten dat hun botten braken. De politie weigerde aanvankelijk zelfs om aangiftes van mishandeling op te nemen, totdat er druk kwam van de activisten.
Terwijl agenten zich als slachtoffers presenteren, verbergt de politie haar rol als uitvoerder van onrechtmatig geweld tegen hen die strijden voor gerechtigheid.
Ondertussen probeert de politie de publieke opinie te manipuleren. In de media verschijnt regelmatig PR waarin agenten als slachtoffers worden neergezet, terwijl ze juist systematisch geweld uitoefenen op vreedzame demonstranten. Zo pleitte de politie in 2022 voor de invoering van het stroomstootwapen, ondanks bewijs dat dit wapen niet bijdraagt aan de veiligheid en juist ernstige verwondingen veroorzaakt.
De repressie door de politie is de afgelopen jaren toegenomen, met name sinds de Black Lives Matter-protesten. Onder het kabinet-Rutte IV werd per 1 juli 2022 de ambtsinstructie voor politiegeweld aangepast, waardoor agenten meer vrijheid kregen om geweld te gebruiken, zelfs bij lichte vormen van verzet zoals schelden.
De politie wordt beschermd door de staat en heeft als doel om activisten te intimideren en sociale bewegingen te breken. Dit beleid heeft als doel om verzet te demoraliseren, zodat brede maatschappelijke bewegingen worden tegengehouden. De politie fungeert als de knokploeg van het kapitaal en beschermt de heersende macht.
Toch is het mogelijk om tegenmacht te organiseren. Door in grote aantallen op straat te komen, kunnen we het politiegeweld ontmaskeren en ons verzetten tegen de repressie. Activisten binnen XR hebben al geleerd dat de politie niet onze bondgenoot is, maar een instrument van onderdrukking. Directe acties, zoals de A12-bezetting, zijn van cruciaal belang, maar we moeten ook zorgen voor een bredere mobilisatie.
Onze kracht ligt in onze aantallen en vastberadenheid; alleen door collectieve actie kunnen we de onderdrukking door de staat doorbreken en echte verandering afdwingen.
De studenten in solidariteit met Palestina bieden perspectief. Zij zijn vastbesloten om door te gaan met hun acties, ondanks de repressie. Ze eisen dat de politie wordt verwijderd van universiteitsterreinen en bundelen hun krachten met universiteitspersoneel en vakbonden.
De strijd tegen repressie zal ook toenemen naarmate het beleid van VVD en PVV de sociale zekerheid verder afbreekt en mensen financieel achteruitgaan. Binnen de FNV moeten we pleiten voor het uitsluiten van de politievakbond; een arbeidersorganisatie mag geen plek bieden aan instituten die andere werkers onderdrukken.
De politie zal zich in de komende jaren steeds meer laten zien als de knokploeg van het kapitaal, of het nu gaat om het neerslaan van stakingen of het ondermijnen van progressieve bewegingen. Links moet zich organiseren, elkaar beschermen en stelling nemen tegen de politie.