In Spanje barst de wooncrisis uit zijn voegen. Terwijl de huren in de grote steden als Madrid, Barcelona en Bilbao met maar liefst 30 procent zijn gestegen in één jaar, wonen acht op de tien jongvolwassenen nog thuis. Voor velen is een eigen woning simpelweg onbetaalbaar. Deze crisis raakt niet alleen kwetsbare groepen, maar dringt inmiddels diep door in de middenklasse. De situatie lijkt een symptoom van een economisch systeem dat winst boven menselijke waardigheid plaatst.
Het Onmogelijke van Zelfstandig Wonen
Volgens een recent artikel in NRC werken veel jongvolwassenen keihard, maar krijgen ze nauwelijks kans op een eigen woning. Isabel Almeida, een 34-jarige verpleegkundige in Madrid, woont nog bij haar ouders ondanks een voltijdbaan. Met een salaris van 1.800 euro netto per maand kan ze de huur voor een eenkamerwoning – tussen 900 en 1.300 euro in haar wijk – simpelweg niet opbrengen.
Advertentie:
Het verhaal van Jorge Rodriguez, een 26-jarige personal trainer, laat zien hoe jongvolwassenen noodgedwongen andere keuzes maken. Hij woont bij zijn vader, omdat zelfstandig wonen zijn volledige inkomen zou opslokken. “Mijn vader had op mijn leeftijd al een huis, kinderen en financiële vrijheid. Dat doet iets met je ego,” zegt hij.
Diepere Oorzaken: Waarom Spanje Zo Hard Wordt Getroffen
Volgens Almudena Martínez del Olmo, hoogleraar huisvesting aan de Universidad Rey Juan Carlos, is de crisis het resultaat van meerdere factoren. De economische crash van 2008 speelde een cruciale rol. De strenge regels voor hypotheken en de groeiende onzekerheid op de arbeidsmarkt maakten kopen onbereikbaar voor veel Spanjaarden. De vraag naar huurwoningen explodeerde, en daarmee ook de prijzen.
Daarnaast mist Spanje diversiteit in zijn woningmarkt. Slechts 1 procent van de woningen is sociale huur, tegenover 34 procent in Nederland. Dit gebrek aan betaalbare alternatieven versterkt de afhankelijkheid van de commerciële huursector. Ondertussen verdwijnt een groot deel van de beschikbare woningen naar toeristische verhuur. Hoewel steden zoals Barcelona en Malaga maatregelen nemen om platforms zoals Airbnb aan banden te leggen, blijft dit slechts een druppel op de gloeiende plaat zonder structurele hervormingen.
De Sociale Gevolgen
De crisis is meer dan een financieel probleem; het is een sociaal drama. Voor jongeren betekent het gedwongen thuiswonen niet alleen een verlies aan onafhankelijkheid, maar ook een psychologische last. Veel Spanjaarden stellen het krijgen van kinderen uit, wat de vergrijzing verergert en de economische toekomst van het land bedreigt. Volgens de Spaanse centrale bank dreigt 45 procent van de huurders in armoede te vervallen.
Protesten tegen de wooncrisis nemen toe. Huurdersbonden, zoals de Sindicato de inquilinas e inquilinos de Madrid, organiseren massademonstraties en roepen op tot een nationale huurstaking. Hun boodschap is duidelijk: als huren onbetaalbaar blijven, weigeren we te betalen. Hoewel huurstakingen illegaal zijn, zien huurders het als legitiem verzet tegen een systeem dat hen economisch en sociaal buitensluit.
Wat Moet Er Gebeuren?
De Spaanse overheid heeft enkele maatregelen genomen, zoals het maximeren van huurverhogingen op 3 procent per jaar en het beperken van het aantal woningen dat particuliere verhuurders mogen bezitten. Maar deze regels worden slecht gehandhaafd en raken de kern van het probleem niet. Almudena Martínez del Olmo stelt dat Spanje dringend moet investeren in sociale woningbouw en huurregulering. “Zonder structurele verandering blijft dit probleem groeien. Het is een tikkende tijdbom.”
Wonen: Een Recht, Geen Luxe
De Spaanse wooncrisis weerspiegelt een bredere Europese trend waarin huisvesting steeds meer wordt gezien als handelswaar in plaats van een basisrecht. Het gebrek aan actie van de overheid, gecombineerd met speculatie en toerisme, toont de tekortkomingen van een neoliberaal huisvestingssysteem. Maar de protesten en huurdersorganisaties laten zien dat verzet mogelijk is.
Het is tijd om huisvesting weer in dienst te stellen van de samenleving, niet van de markt. Want een generatie die gevangen zit in haar ouderlijk huis, is een generatie die letterlijk en figuurlijk geen ruimte krijgt om te groeien. Spanje’s strijd voor betaalbare woningen is een wake-up call voor heel Europa: willen we nog langer accepteren dat wonen een luxe wordt, of durven we het systeem te veranderen?