Socialisten winnen zelden in de Amerikaanse politiek. Maar af en toe gebeurt het wél – en dan zie je hoe fel het establishment terugslaat. Neem bijvoorbeeld wat er in 2021 gebeurde in Buffalo, een stad in de staat New York. India Walton, een jonge, uitgesproken linkse kandidaat gesteund door de Democratic Socialists of America (DSA) en de progressieve Working Families Party, versloeg de zittende burgemeester Byron Brown in de Democratische voorverkiezing. Haar campagne was glashelder: betaalbare huisvesting, supermarkten in publieke handen, en meer geestelijke gezondheidszorg in plaats van extra politie.
In een stad die traditioneel Democratisch stemt, zou dat normaal gesproken de winst van het burgemeesterschap betekenen. Maar in november verloor Walton alsnog de algemene verkiezing. Brown, die niet op het stembiljet stond, voerde een agressieve write-in-campagne — met stille steun van het Democratische establishment en forse financiële hulp van vastgoedinvesteerders en Republikeinse donoren — en wist zo zijn herverkiezing veilig te stellen.
Dat kon gebeuren omdat het partijapparaat hem in stilte bleef steunen. Terwijl Brown zijn campagne overspoelde met geld en zich losmaakte van het Democratische label, aarzelden prominente partijfiguren als senator Chuck Schumer en gouverneur Kathy Hochul om zich achter Walton te scharen. In feite lieten ze haar vallen.
Intussen werd Walton persoonlijk gesloopt in de media. Die groeven in haar verleden en vonden… vrijwel niets: een oude fout met voedselbonnen, een gemiste rechtszitting door een fout adres, wat oude socialmediaberichten. En dat was het. Tegelijkertijd bleef Brown, notoir corrupt en onderwerp van FBI-onderzoek, onaangetast aan de macht. De ongelijkheid in Buffalo groeide, het drinkwater was vervuild – maar het establishment hield hem stevig in het zadel.
Waarom is dit belangrijk? Omdat het niet alleen over Buffalo gaat. Het gaat over Zohran Mamdani, een huidige socialistische kandidaat in New York City – het economische en culturele hart van de Verenigde Staten. Als de elite in Buffalo al in paniek raakte, wat denk je dat er gebeurt als iemand als Mamdani dreigt te winnen in de grootste stad van het land?
Het antwoord: paniek, geld, en laster.
Super PAC’s (politieke actiegroepen met vrijwel onbeperkte budgetten) overspoelen de stad met campagnespotjes waarin Mamdani wordt neergezet als een bedreiging voor de beschaving. Miljoenen dollars stromen binnen vanuit vastgoed, techbedrijven en hedgefondsen. De boodschap is duidelijk: “Iedereen behalve Mamdani. Hij is het einde van onze manier van leven.”
Toch leidt Mamdani in de peilingen. Zijn boodschap is eenvoudig maar krachtig: “New York is te duur. Zoran lost dat op.” Zijn campagne is gebouwd op echte solidariteit: tienduizenden vrijwilligers, honderdduizenden huis-aan-huisgesprekken. Hij vermijdt lege slogans als “samen vooruit” en praat liever over concrete zaken: huurprijzen, kinderopvang, zorg, Gaza.
En dat is precies waarom ze bang zijn. Niet omdat hij ‘te radicaal’ zou zijn, maar omdat hij laat zien dat het ook zónder hen kan. Dat politiek niet per se in handen hoeft te liggen van miljardairs. Dat mensen, als ze zich organiseren, het kunnen opnemen tegen geld.
De tegenreactie is voorspelbaar – en gevaarlijk. Zelfs Donald Trump bemoeit zich ermee. Hij heeft Mamdani een communist genoemd en gesuggereerd dat hij hem wil laten deporteren of arresteren. Ondertussen werken Democratische rivalen als oud-gouverneur Andrew Cuomo en burgemeester Eric Adams achter de schermen samen met dezelfde miljardairs als Trump. De grens tussen partijpolitiek en machtsbehoud is inmiddels flinterdun.
Het is verleidelijk om dit af te doen als typisch Amerikaans politiek theater. Maar dat zou de essentie missen. Want deze strijd gaat over meer dan één kandidaat of één stad. Het gaat over de fundamentele vraag: betekent democratie nog iets in een systeem waarin geld alles bepaalt? En: mogen socialisten überhaupt winnen – of worden de spelregels herschreven zodra ze dat doen?
We zijn voorbij het punt van symbolische overwinningen. De les van Buffalo is glashelder: wie niet ‘veilig’ is voor kapitaal, zal gebroken worden. Maar misschien wordt de les van New York dit keer anders. Misschien is solidariteit deze keer sterker dan angst.
