In augustus 2017 escaleerde een ‘Unite the Right’-demonstratie in Charlottesville in geweld toen neo-nazi’s en Alt-Right-groepen protesteerden tegen het verwijderen van een racistisch standbeeld. De chaos culmineerde in een aanval met een auto op antifascistische tegenprotesten, waarbij de 32-jarige Heather Heyer omkwam. Ter herdenking van haar moed en als verzet tegen haat, marcheerden honderden in Amsterdam met Heyer’s boodschap: “If you’re not enraged, you’re not paying attention.” Een krachtige oproep om waakzaam te blijven tegen fascisme en racisme.
Een grote groep neo-nazi’s, Ku Klux Klan-leden, verschillende Alt-Right-groepen en de National Socialist Movement verzamelden zich in Charlottesville onder de naam ‘Unite the Right’. De demonstratie was gericht tegen het verwijderen van een standbeeld van generaal Robert E. Lee, een symbool van racisme en segregatie in de Verenigde Staten. Lee was een prominente figuur in de Confederatie tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog, en zijn standbeeld werd beschouwd als een symbool van de historische onderdrukking en de strijd voor slavernij.
Op de dag voorafgaand aan de demonstratie verzamelden zich al grote groepen extreem-rechtse activisten in de straten van Charlottesville. Bewapend met schilden, knuppels en andere wapens, riepen zij “Jews will not replace us” en andere nazistische en racistische leuzen en vielen zij een kleinere groep tegendemonstranten aan die zich verzetten tegen hun haatzaaiende boodschappen.
De volgende dag, voorafgaand aan de geplande demonstratie, overspoelde de extreem-rechtse groep de stad uren voor de officiële start. De aanwezigheid van talrijke extreem-rechtse milities, veelal bewapend met automatische vuurwapens, zorgde voor een gespannen en gevaarlijke sfeer. Tegelijkertijd waren er massale tegenprotesten van mensen die zich tegen de haatzaaiende boodschap van de demonstranten keerden.
De situatie escaleerde snel tot massale gevechten tussen de twee groepen. Het geweld bereikte een tragisch hoogtepunt toen een neo-nazi met zijn auto inreed op een antifascistisch protest, waarbij meerdere mensen ernstig gewond raakten en de 32-jarige Heather Heyer om het leven kwam. Heather Heyer was een actieve anti-fascist en haar dood benadrukte de extremiteit van het geweld en de noodzaak om stand te nemen tegen racisme en haat.
In Amsterdam, ter herdenking van Heather Heyer en haar strijd tegen fascisme, trokken ongeveer vierhonderd mensen vanaf het Spui door de stad. De demonstranten droegen bordjes met de laatste woorden die Heather Heyer op social media had gepost: “If you’re not outraged, you’re not paying attention.” Deze boodschap, “Als je niet woedend bent, dan let je niet goed op,” benadrukte de noodzaak om alert te blijven op de opkomst van extreem-rechts.
De demonstratie in Amsterdam werd georganiseerd door de Anti Fascistische Aktie (AFA), die zich inzet voor het bestrijden van racisme en fascisme. De leus ‘Toen niet, nu niet, nooit meer fascisme’ is een krachtige herinnering aan de voortdurende strijd tegen onderdrukking en haat.